بهزاد میقانی

فرسایش خاک یکی از مهم‌ترین مشکلات زیست‌محیطی در جهان است که باعث از دست رفتن لایه‌های سطحی حاصل‌خیز خاک می‌شود. این پدیده به دلیل عواملی مانند باد، باران شدید، تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی رخ می‌دهد و موجب کاهش کیفیت خاک و بهره‌وری زمین‌های کشاورزی می‌شود.

 *دلایل فرسایش خاک
بارندگی و روان‌آب‌ها: قطرات باران با ضربه زدن به سطح خاک، ذرات آن را جابجا می‌کنند.
بادهای شدید: در مناطق خشک و کم‌گیاه، باد خاک سطحی را با خود می‌برد.
چرای بی‌رویه دام: از بین رفتن پوشش گیاهی سبب می‌شود خاک در برابر فرسایش آسیب‌پذیر شود. 
شخم‌ زدن نادرست: شخم عمیق یا شخم در جهت شیب زمین باعث می‌شود خاک سست شده و آسان‌تر جابجا شود.
 نقش شخم زدن در فرسایش خاک: شخم زدن به‌عنوان یکی از روش‌های آماده‌سازی خاک برای کشت، فوایدی مانند هوادهی به خاک و کنترل علف‌های هرز دارد؛ اما اگر به‌درستی انجام نشود، می‌تواند سبب فرسایش خاک شود:
-شخم در جهت شیب زمین باعث می‌شود آب باران به‌سرعت از شیب پایین آمده و خاک را با خود ببرد.
-شخم عمیق خاک سطحی را سست و آسیب‌پذیر می‌کند.
-شخم مداوم و زیاد پوشش گیاهی طبیعی را از بین برده و خاک را بی‌دفاع می‌سازد.
 روش‌های کاهش فرسایش خاک در کشاورزی
شخم حفاظتی. (Minimal Tillage): کاهش دفعات و عمق شخم برای حفظ ساختار خاک
شخم در خطوط هم‌تراز (Contour Plowing): شخم زدن موازی با خطوط تراز زمین برای کاهش جریان آب.
پوشش‌ گیاهی: کاشت گیاهان پوششی یا باقی‌گذاشتن بقایای گیاهی روی خاک.
ایجاد بادشکن و پشته‌بندی در اطراف زمین‌های زراعی.