چاپ

فاطمه وهابی زاده

نویسندنویسنده: جاناتان هایت

مترجم: صدرا صمدی دزفولی

ناشر: نشر مون

سال انتشار: 1403

کتاب «اضطراب نسل زد» واکنشی است به «انقلاب گوشی‌محور» که جاناتان هایت آن را عامل اصلی افزایش اضطراب، افسردگی و کاهش تاب‌آوری در نسل جدید می‌داند. او با تکیه بر داده‌ها و پژوهش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که از اواخر دهه 2010 و هم‌زمان با گسترش گوشی‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی، سلامت روان نوجوانان ـ به‌ویژه دختران ـ افت قابل‌توجهی داشته است؛ نه فقط به دلیل فناوری، بلکه بر اثر حذف تدریجی بازی آزاد، تعامل رو‌در‌رو و خواب کافی.

کتاب در چهار محور نوشته شده:

1. شرح بحران: آمارها و روایت‌هایی از رشد بی‌سابقه اضطراب و خودآسیب‌رسانی در میان نوجوانان.

2. پس‌زمینه تاریخی: تفاوت کودکی نسل‌های پیشین با کودکان نسل زد، از کوچه و زمین فوتبال تا اتاق‌های پر از نور آبی صفحه‌نمایش.

3. عوامل کلیدی اختلال: محرومیت از ارتباط واقعی، فقدان تحرک بدنی، کمبود خواب، و اعتیاد به پلتفرم‌ها.

4. پیشنهادهای عملی: از بازگرداندن بازی آزاد تا وضع محدودیت سنی و زمانی برای گوشی و شبکه‌های اجتماعی.

نقاط قوت:

- زبان روشن و ترکیب داده‌های علمی با نمونه‌های واقعی.

- ارائه‌ی راهکارهایی در سطوح خانواده، مدرسه و سیاست‌گذاری.

- حساس‌سازی مخاطب نسبت به پیامدهای ریز و درشت فناوری بر سلامت روان.

نقدها:

- گرایش توصیف‌ها به سمت تصویر تیره‌وتار از آینده، که ممکن است برای برخی والدین اضطراب‌آور باشد.

- کم‌توجهی نسبی به نقش ساختارهای اقتصادی، نابرابری و عوامل فرهنگی در شکل‌گیری بحران.

مخاطبان کتاب:

والدین نگران، معلمان، مشاوران، فعالان حوزه‌ی سلامت روان، و سیاست‌گذاران آموزشی؛ افرادی که می‌خواهند نه فقط هشدارها را بشنوند، بلکه مسیر بازگشت به تعادل را پیدا کنند.

جمع‌بندی

«اضطراب نسل زد» هم زنگ خطر است و هم نقشه‌ی راه. هایت تأکید می‌کند که بازگرداندن نشاط و آرامش به کودکی نیازمند اراده‌ی جمعی و تصمیم‌های کوچک اما مداوم در زندگی روزمره است. این کتاب به مخاطب نشان می‌دهد که تغییر ممکن است؛ به شرطی که از همین امروز آغاز شود.