کتایون ملکی

“August 24: The Showcase of Power and Terror in the Soviet Union”
The famous Moscow trials in August 1936, January 1937, and March 1938, held to prosecute the “Old Bolsheviks,” were examples of show trials. In addition, hundreds of lesser-known local trials were conducted to try local officials and activists. These trials were largely orchestrated political performances, and as Anne Kriegel noted, they served as a “powerful mechanism for social prevention.” The purpose of these trials was not only actual punishment but also to instill fear and legitimize the suppression of opponents; they exposed conspiracies and presented symbolic victims to deter others from opposing the regime.
دادگاه‌های مشهور مسکو در آگوست 1936، ژانویه 1937 و مارس 1938، که برای محاکمه «بلشویک‌های قدیمی» برگزار شدند، نمونه‌ای از دادگاه‌های نمایشی یا Show Trials بودند. علاوه بر این، صدها دادگاه محلی کمتر شناخته‌شده نیز برای محاکمه مقامات و فعالان محلی برگزار شد. این دادگاه‌ها بیشتر شبیه نمایش سیاسی برنامه‌ریزی‌شده بودند و همان‌طور که آنی کریگل بیان کرده است، «مکانیسم قدرتمندی برای پیشگیری اجتماعی» به شمار می‌رفتند. هدف این محاکمه‌ها نه فقط مجازات واقعی، بلکه ایجاد ترس و مشروعیت‌بخشی به سرکوب مخالفان بود؛ توطئه‌ها را افشا کرده و قربانیان نمایشی را معرفی می‌کردند تا دیگران از مخالفت با رژیم بازداشته شوند.
یکی از مهم‌ترین این محاکمه‌ها در 24 آگوست 1936 برگزار شد که طی آن رهبران مخالف نظیر گئورگی پیاتاکوف و کارل رادک به اعدام محکوم شدند. این محاکمه‌ها بخشی از پاکسازی بزرگ استالینی بود که طی آن بسیاری از رهبران حزب، نظامیان، اقتصاددانان، و نخبگان فکری کمونیست به اتهام خیانت و توطئه علیه دولت شوروی محاکمه و اعدام شدند.
با باز شدن آرشیوهای شوروی، مشخص شد که دادگاه‌های نمایشی تنها بخش کوچکی از پاکسازی گسترده بودند. در مجموع، حدود 1,550,000 نفر به دلایل سیاسی محکوم شدند که از این تعداد حدود 100,000 نفر در دادگاه‌های عمومی محاکمه شدند و بقیه از طریق دستورات محرمانه NKVD و عملیات‌های دسته‌جمعی تحت سرکوب قرار گرفتند. بیش از نیمی از کل محکومان، یعنی 800,000 نفر، اعدام شدند و 750,000 نفر دیگر به ده سال کار اجباری در اردوگاه‌های گولاگ محکوم شدند.
این اعداد نشان می‌دهد که پاکسازی نخبگان شوروی تنها نوک کوه یخ بود و بخش عظیم قربانیان به‌صورت محرمانه و بدون محاکمه عمومی توسط کمسیون‌های سه‌نفره فوق‌قانونی (Troika) تحت فشارهای مخفی NKVD محکوم شدند. هدف این عملیات‌ها علاوه بر حذف مخالفان، ایجاد ترس گسترده در جامعه و تثبیت نخبگان جدیدی مطیع و جوان بود که در روحیه استالینی دهه 1930 پرورش یافته بودند.