جنبش ایده‌ها
چهارشنبه 5 بهمن 1401 - 10:15:23

جنبش اجتماعی چیست؟ چگونه شکل می‌گیرد و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ ابزار جنبش‌ها برای تحقق اهدافشان چیست و چرا به شکل‌های متفاوتی عمل می‌کنند؟ چه عواملی حیات آن‌ها را تهدید می‌کند و کدام‌یک تسهیل؟ چگونه می‌توان آن‌ها را مطالعه کرد؟ این‌ها تنها برخی از پرسش‌هایی است که پروفسـور هنـک جانستون، استـاد سرشناس جامعه‌شناسی در دانشگاه ایالتی سن دیگو، تلاش کرده است در این کتاب به آن‌ها پاسخ دهد. 
او در این اثر، به شکلی جامع و جذاب و همچنین با ارائۀ تقسیم‌بندی مناسب، به موضوع جنبش‌های اجتماعی می‌پردازد. در سراسر کتاب، علاوه بر ارائه مبانی نظری برای تحلیل جنبش‌های اجتماعی، به مثال‌هایی عینی و روزمره نیز پرداخته شده است و بدین ترتیب خوانندگان به‌صورت عملی با نحوه تحلیل جنبش‌ها آشنا می‌شوند.
هنک جانستون معتقد است که هرجا دولت‌ها پاسخگو نباشند، جنبش‌های اجتماعی اتفاق می‌افتند. البته پاسخگویی یک مسئله است و چگونگی پاسخ هم مسئله‌‌ای دیگر. در بسیاری از مواقع، دولت‌ها پاسخ می‌دهند، اما نه برای اقناع یا جلب رضایت؛ نمونه‌هایی در تاریخ داشتیم که در همان اولین ساعات شکل‌گیری حرکتی اعتراضی، دولت‌ها با گلوله پاسخ داده‌اند و نمونه‌های دیگری هم بوده، مثل انقلاب مردم اوکراین در سال 2015 که بیش از نود روز از آغاز جنبش گذشته بود که اولین گلوله واقعی از سوی دولت به سمت مردم شلیک شد. این جنس تفاوت‌ها در برخورد دولت‌ها با حرکت‌های اعتراضی و کلیت شکل‌گیری جنبش‌های اجتماعی مختلف، همگی نیازمند شناختی در همه ابعادند. 
کتاب «جنبش اجتماعی چیست؟» به دلیل اهمیت هرچه بیشتر این موضوع در زمانه ما، خواندنش هم برای حاکمان و هم مردم، الزامی است. کتاب در هفت فصل، چیستی جنبش‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، کارکردهایشان و سمت‌وسویی که داشته و خواهند داشت را بررسی کرده و به‌خوبی توضیح داده است.
برای بیان اهمیت و جایگاه این کتاب به گفته‌های دکتر کشاورزی توجه می‌دهم که طی مصاحبه در مورد ترجمه این کتاب می‌گوید: ترجمه این کتاب، نخست به دغدغه خودم در حوزه جنبش‌های اجتماعی برمی‌گردد. سال‌ها قبل که کارم را روی رساله دکترایم درزمینه جنبش‌های اجتماعی آغاز کردم، متوجه فقدان کتاب‌های دست‌اول در این زمینه شدم. نه‌تنها آثار ترجمه ناکافی بودند؛ بلکه در میان آثار اصلی نیز اثری که بتواند به شکلی مناسب مباحث مربوط به جنبش‌های اجتماعی را در حجمی متناسب پوشش دهد وجود نداشت. تا اینکه همین چند سال پیش باخبر شدم هنک جانستون که یکی از محققان سرشناس در این زمینه است، کتابی تألیف کرده است. این کتاب، مباحث جنبش‌های اجتماعی را تا جای ممکن به‌صورت همه‌جانبه، موردبررسی قرار می‌دهد و به اعتراف محققان مشهور جنبش‌های اجتماعی، یکی از بهترین کتاب‌ها در این زمینه است. 
جانستون می‌گوید: “جنبش اجتماعی”، پدیده‌ای منحصربه‌فرد است و هر تغییری را نمی‌توان جنبش اجتماعی نامید. در جنبش‌های اجتماعی مردمانی که به آن می‌پیوندند به‌صورت هدفمند و استراتژیک، آن را رهبری می‌کنند. درنتیجه شکل‌گیری بسیج‌های مردمی در طول تاریخ، جهت در معرض تماس قرار دادن نخبگان با مردم عادی و طرح مطالبات جامعه یک ضرورت بوده است

علیرضا مالمیر

http://eradehmellat.ir/fa/News/1958/جنبش-ایده‌ها
بستن   چاپ