به بهانه زادروز جوزف استیلگیتز؛
نگاهی به سخنرانی استیگلیتز درباره اقتصاد ایران در سال 1386
چهارشنبه 19 بهمن 1401 - 10:01:32

جوزف استیگلیتز متولد 1943 (20 بهمن‌ماه 1321) است. او در سال 2001 به دلیل تجزیه‌وتحلیل بازارها با اطلاعات نامتقارن برنده جایزه نوبل اقتصاد شد. استیگلیتز علاوه بر نقش تخصصی خود در عرصه آکادمیک، حضور عمومی بسیار پررنگی در رسانه‌های جهان دارد و با یادداشت‌ها، مقالات، مصاحبه‌ها، و سخنرانی‌های خود ایده‌های خود را در جهان تکثیر می‌کند. او از شناخته‌‌شده‌ترین چهره‌های مکتب اقتصاد کینزی نو می‌باشد. 

اقتصاد اطلاعات
استیگلیتز درباره‌ی این گزاره‌ی رایج که افراد به تمامی اطلاعات کافی برای تصمیم‌گیری و انتخاب‌ بهینه دسترسی دارند تردید وارد کرد. اولاً به این دلیل که تقاضای اطلاعات پرهزینه است و به زمان، تلاش، و نیاز دارد. همه‌ی گزینه‌ها را بررسی نمی‌کنیم. ما انسان‌ها معمولاً چند گزینه معقول و محدود را در نظر می‌آوریم، سپس انتخابی می‌کنیم که به نظر رضایت‌بخش بیاید.
دوما این‌که ویژگی‌های اطلاعات، با کالاهای ملموس تفاوتی جدی دارد. برای مثال پس از خرید یک کالا مثل لپ‌تاپ می‌توانیم آنها را امتحان کنیم تا دریابیم که مطابق انتظارات ما هست یا نه. اما درباره‌ی اطلاعات نمی‌توان چنین کاری وقتی که اطلاعات برای بررسی به کسی داده می‌شود، دیگر دلیل وجود ندارد که او این اطلاعات را بخرد. ما می‌توانیم پیش از خرید یک خوراکی، بخشی از آن را بررسی. اما نمی‌توانیم با اطلاعات چنین کنیم. به عبارت دیگر به محض این‌که اطلاعات در دسترس افراد قرار می‌گیرند، به کالای عمومی تبدیل می‌شود. همین موضوع سبب می‌شود تا ارائه‌کنندگان اطلاعات برای پنهان کردن آن انگیزه داشته باشند. 
اطلاعات در بازارها اهمیت بسیاری دارد. برخی از افراد، اطلاعات لازم برای اتخاذ انتخاب‌های عقلایی در اختیار ندارند. برای مثال در بازار نیروی کار، کارفرمایان از مهارت‌های کارکنان بالقوه اطلاعی ندارند و نمی‌دانند که آیا کارجویان، پس از استخدام چه گونه کار خواهند کرد؟ او پرتلاش خواهد بود یا اهمال‌کار؟ در طرف مقابل نیز کارجویان انگیزه دارند تا در بازنمایی مهارت‌های خود بزرگ‌نمایی کنند. تنها راه برای آزمون این‌که افراد متقاضی شغل سخت‌کوش خواهند بود یا نه، استخدام آن‌هاست. طبیعتاً اما این کار به کارفرمایانی که می‌خواهند در مورد استخدام نیروهای خود تصمیم‌گیری کنند، کمکی نمی‌کند. استیگلیتز پیشنهاد کرد که بنگاه‌ها می‌توانند از آموزش به‌عنوان ابزاری برای غربالگری استفاده کنند. اگر کارفرمایان افرادی را استخدام کنند که از سطح آموزش بالاتری برخوردار باشند و از دانشگاه‌های بهتری فارغ‌التحصیل شده باشند احتمالاً کارکنانی بامهارت و سخت‌کوش در اختیار خواهند داشت.

اقتصاد ایران
استیلگیتز در دی‌ماه سال 1386 از طریق ویدئو کنفرانس در همایش جهانی شدن، خصوصی سازی و عدالت اقتصادی در تهران سخنرانی کرد و به این پرسش پرداخت که ایران چه باید بکند تا بتواند عملکرد اقتصادی خود را ارتقا دهد؟ او ضمن تأکید بر مدیریت صحیح ثروت جامعه گفت اگر بخواهیم عدالت را در جهانی شدن ایجاد نماییم باید به آن نه تنها از بعد اثربخشی بر اقتصاد و ثروت بنگریم بلکه باید بر اثر بخشی آن بر عدالت اجتماعی نیز توجه کنیم. جهانی‌سازی برای کشورهایی که روش مدیریت بر روند جهانی‌سازی را می‌دانند - مانند چین - بسیار مفید خواهد بود. گرچه به نظر من برخی از قوانین جهانی‌سازی عادلانه نیستند و اگر عادلانه باشد جهانی‌سازی بسیار گسترده خواهد بود. او سپس به دو ویژگی استراتژی جهت ارتقای رشد اقتصادی در ایران پرداخت: 
یکم این‌که ایران باید به دنبال هماهنگ‌سازی در جهانی‌سازی باشد. تجربه هند و چین نشان داد که می‌توان  روند جهانی‌سازی را طوری مدیریت کرد که باعث ارتقا و رشد اقتصادی شود. هرچند که هند به اندازه چین در کاهش فقر موفق نبوده است. این مسئله نیازمند سیاست‌گذاری‌های درست از طرف دولت است. 
مسئله دوم ارتقا و افزایش بهره‌وری در زمینه سرمایه‌گذاری در آموزش و سرمایه‌گذاری در زیر ساختارها است. 
او در ادامه افزود که هر اقتصاد موفقی نیازمند تعادل بین بخش‌های دولتی و خصوصی است. هر دو دارای نقش‌های کلیدی هستند و موفقیت در صورتی حاصل می‌شود که میزان درست حضور هر کدام مشخص باشد. نقش‌های بسیاری توسط دولت ایفا می‌شود. دولت می‌تواند ناظم، تنظیم‌کننده، و کارآفرین باشد. 



http://eradehmellat.ir/fa/News/1984/نگاهی-به-سخنرانی-استیگلیتز-درباره-اقتصاد-ایران-در-سال-1386
بستن   چاپ