چاپ

دکتر بطحایی وزیر آموزش‌وپرورش در سفری یک‌روزه به استان البرز از روند پیشبرد امور آموزش‌وپرورش این استان بازدید نمودند. در این سفر استاندار و سایر مقامات محلی وزیر را در بازدید از مدارس منتخب همراهی می‌کردند. بطحایی با اشاره به ممنوعیت تنبیه و خشونت‌های جسمی و لفظی در مدارس گفت: «تنبیه بدنی خط قرمز آموزش‌وپرورش است.»

تاریخچه تنبیه
(تا نباشد چوب‌تر ...)
قطعاً جوانان قدیمی از فلک، چوب، کابل، سیلی، توهین و اخم‌وتخم معلمان و کادر اجرایی مدارس بی‌نصیب و بی‌بهره نبوده‌اند. با چشم‌پوشی از برخی مضرات چندوجهی تنبیه بدنی و لفظی، شخصاً فواید قابل‌توجهی در برهه زمانی خاص دهه شصت برای تنبیه قائلم. این مدل تنبیهات تا اواخر دهه هفتاد از مکتبخانه‌ها تا مدارس مدرن دولتی ساری و جاری بودند. در سال 1379 تنبیه بدنی طی آیین‌نامه اجرایی مدارس به‌طورکلی و به هر شکلی ممنوع اعلام شد. ماده 77 این آیین‌نامه مقرر می‌دارد: «اعمال هرگونه تنبیه دیگر از قبیل اهانت، تنبیه بدنی و تعیین تکالیف درسی جهت تنبیه ممنوع و در اعمال تنبیهات نباید بین دانش‌آموزان تبعیض و استثنایی قائل شد.» از سوی دیگر، قانون‌گذار در متن این ماده بیان کرده است که تعیین تکالیف درسی جهت تنبیه هم ممنوع است.

کنوانسیون حقوق کودک
«گفتنی است، در سطح بین‌الملل هم قوانین بسیاری برای جلوگیری از تنبیه بچه‌ها در نظر گرفته شده است. کنوانسیون حقوق کودک مورخ نوامبر 1989 ازجمله این قوانین است که در فصل‌های گوناگون به حمایت از کودکان پرداخته است. همچنین است، قانون حمایت از کودکان مصوب 1381 در مجلس شورای اسلامی که در ماده 5 خود مقرر می‌دارد: «کودک‌آزاری از جرائم عمومی بوده و احتیاج به شکایت شاکی خصوصی ندارد» و این به آن معناست که اگر ما تنبیه دانش‌آموزان در مدارس را مصداق کودک‌آزاری بدانیم، معلمین خاطی مجرم عمومی تلقی شده و بخشوده نخواهند»

تنبیه نرم
«اگرچه امروزه با تغییر سبک آموزشی مدارس و نیز توجه بیشتر اولیا به فرزندانشان موضوع تنبیه بدنی مانند سابق در مدارس رواج ندارد اما تنبیه‌های روحی و ارائه مشق شب به‌عنوان تنبیه نرم همچنان در برخی از مدارس رایج است. البته همه بر این نکته اتفاق‌نظر دارند که دانش‌آموز متخلف باید متوجه تخلف خود شده و در رفتارش تجدیدنظر کند و بر این اساس است که ترتیبات مختلفی در آیین‌نامه اجرایی مدارس پیش‌بینی شده است.» بر اساس ماده 74 این آئین‌نامه، «قصور و سهل‌انگاری دانش‌آموزان نسبت به انجام وظایف خود تخلف محسوب می‌شود. مدیر، شورای مدرسه، معاونان و مربیان موظف‌اند قبل از اعمال هرگونه تنبیه از وضع و موقعیت محصل آگاهی یابند و در جستجوی انگیزه و علت تخلف برآیند و نسبت به رفع آن اقدام کنند.» همچنین تنبیه باید به‌گونه‌ای باشد که دارای اثر اصلاحی بوده و توجه دانش‌آموز را به‌اشتباه خود جلب و زمینه مناسب را برای ایجاد رفتار مطلوب در وی فراهم کند. تنبیه باید متکی به یافته‌های علمی و استفاده از الگوهای مناسب تغییر رفتار باشد تا موجب تجری دانش‌آموز و اصرار وی بر تکرار اشتباه نشود.»

پیامدهای تنبیه بدنی
امروزه تنبیه بدنی کلاً امری ناخوشایند و مذموم بوده و علاوه بر آن اثرات سوئی همچون افسردگی، بیماری‌های عصبی، ترس، ریاکاری و حیله‌گری را در دانش‌آموزان پرورش داده و اعتمادبه‌نفس را از آن‌ها می‌رباید.
آقای وزیر آلترناتیو مناسب و البته اثربخش برای تنبیه بدنی چیست؟
جناب دکتر بطحایی عزیز؛ ضمن تأیید ممنوعیت تنبیه بدنی در مدارس، خواهشمندم جایگزینی متناسب، کارآمد و البته عملیاتی برای تنبیه بدنی معرفی کنید. البته بگذریم از مفاهیمی چون گرفتن مزایا، پاداش، تقویت مثبت و منفی، تعریف و تمجید و... که برای دانش‌آموزان خاص در مدارس خاص بعضاً مفید فایده می‌باشند. در این خصوص خط قرمز معلمان در مواجهه با دانش‌آموزان خاطی، خاص، هنجارشکن و معلم زن که هیچ خدایی را بنده نیستند، دقیقاً چیست و کجاست؟