چاپ

ضرورت کسب آگاهی در مورد پدیده‌های مختلف اجتماعی که زندگی ما را متاثر می‌کنند، بر هیچ فرد خردمندی پوشیده نیست. با اینحال برخی شهروندان با بهانه‌های متفاوتی نه تنها از آموختنِ این مباحث سر باز می‌زنند بلکه آموزش‌دهنده‌ها را نیز از ذوق و اشتیاق آموختن بازمی‌دارند. از جمله‌ی این خرده‌گیری‌ها و بازداشتن‌ها، پیرامونِ آموزش‌های حزبی صورت می‌گیرد. با این فرم که در رویارویی با آموزه‌های حزبی شما، بلادرنگ و قاطع می‌گویند: «کدام حزب؟ ما که در ایران حزبی نداریم». واکنش ما اینست که این دست نقادی‌ها و عذرآوری‌ها، نمی‌تواند و نباید که مانع ترویج مطالب آموزنده و آگاهی‌بخش در باب احزاب و تحزب در ایران شود. نکته دیگر در ادامه همین ماجرا اینکه، شخصا در کشورهای دیگر دنیا یا با ملت‌هایی از فرهنگ‌ها و آموزشهای متفاوت، کار تشکیلاتی سیاسی انجام نداده‌ام و تنها تجربه تشکیلاتی من، کار با ایرانیان و در ایران بوده است. لذا جانب احتیاط را رعایت می‌کنم و هنگام انتقال تجاربم، می‌نویسم که در فضای مدنی ایران، معمولا چنین است و چنان است. لذا این‌دست رفتارهای مخاطبان شاید در سایر جوامع نیز رایج باشد ولی من آنرا تجربه نکرده‌ام.
یکی از رفتارهایی که در جایگاه مسئول تشکیلاتی، به کرات در مواجهه با متقاضیان محترم عضویت در حزب مشاهده می‌کنم، در متن زیر برایتان توضیح خواهم داد. صادقانه بگویم که این رفتار از نظر سیاسی نادرست است و شایسته است که شهروندانِ انتقادپذیر، به آن توجه نمایند و درصدد اصلاحش برآیند.
فرض کنید که به یک مرکز نشر مراجعه می‌کنیم و این مجموعه انتشاراتی، کتابهای رمان و داستانی را به مخاطبان عرضه می‌کند. ما نمی‌توانیم هنگام مراجعه به این مرکز، چنین نقدی را مطرح کنیم که: «چرا انتشارات شما کتابهای درسی و کنکوری را منتشر نمی‌کند!». چرا که اگر ما به دنبال واحدهای انتشاراتیِ درسی و کنکوری هستیم، باید به مراکز مربوط به آنها مراجعه کنیم. چون یک انتشاراتی در حوزه رمان و داستان، از پیش و طبق برنامه‌ای، اعلام کرده یا جا انداخته است که در چنین محوری، آثار و کتابهای خود را ارائه می‌کند و لاغیر.
شاید برای خیلی از خوانندگان این سطور، چنین تذکری، نالازم و بیهوده به نظر برسد و رعایت چنین نکته‌ای را توسط مراجعین، از بدیهیات فرض کنند. اما دقیقا این رفتار نادرست و غریب، هنگام مواجهه بسیاری از شهروندان با احزاب و تشکل‌های سیاسی رخ می‌دهد.
برای مثال یک تشکیلات سیاسی و حزبی، از پیش، جناح و رویکرد و مرام سیاسی خود را از طریق مستنداتش به جامعه اعلام کرده است. یعنی به جامعه اظهار کرده که «من، اینطور هستم و این ماهیت را دارم». بااین‌وجود، یکی از رایجترین برخوردهای نامتناسب در متقاضیانِ عضویت اینست که مدام از نیروهای تشکیلاتی حزب می‌پرسند: «شما چرا بجای ماهیت و موضع فعلی، آنطور دیگر نیستید یا چرا فلان ماهیت را ندارید؟!». رُک و پوست‌کنده‌‌ترین پاسخ به این نقادان، از این قرار است که: «شما اگر به دنبال فلان مدل و فلان ماهیت حزبی هستید، آنرا جای دیگری در جامعه سیاسی کشور جستجو کنید. لطفا به جای مراجعه به ما که تابع چنین الگو و مدلی هستیم، برای رفع تقاضای خود، به جای درست و به تشکیلات درستش مراجعه بفرمایید.»
چراکه بدیهی است تشکل‌های سیاسی قرار نیست که باتوجه به ذائقه متقاضیان، ماهیت و موجودیت خود را تغییر دهند. برای رفع سوء‌تقاهم‌های رایج، در کنار این تذکر بدیهی، تاکید بر تمایز سه موقعیت را هم، خدمت خوانندگان گرامی ضروری می‌شمرم. تفکیک این سه وضعیت می‌تواند به درک دغدغه‌ای که مطرح می‌کنم، کمک نماید.
یک زمان نهادهایی از جمله رسانه‌ها در جامعه، حزب شما را در خصوص تصمیمات و موضع‌گیری‌هایش مورد پرسش و نقد قرار می‌دهند. واضح است که حزب در چنین مواردی، باید پاسخگوی مواضع خود در برابر پرسش‌های مطرح‌شده نهادهای مختلف باشد و هر تشکیلات سیاسی مردمی، طبق مناسباتش تاحدودی این امر را محقق می‌کند.
یک زمان دیگر، حزب شما توانسته که با آرای مردم، به قدرت و به کرسی‌های تصمیم‌ساز و تاثیرگذار در قدرت برسد، البته که از زمانِ به قدرت‌رسیدن، تا هر زمان که تاثیر تصمیمات حزب در جامعه باقیست، باید پرسشها و نقدهای مخاطبان را بپذیرد و پاسخگوی آنها باشد.
اما یک زمان، متقاضیان عضویت هنگام ورود به تشکیلات سیاسی شما، حزب را برای ماهیتی که دارد به نقد می‌گیرند. این رفتار از سوی متقاضی عضویت، نادرست و از روی کم‌سوادی سیاسی است. چون قرار نیست که احزاب سیاسی بر اساس ذائقه متقاضیان عضویت، خود را تغییر بدهند و متقاضی عضویت نیز چنانچه این مرام و جناح و اندیشه سیاسی را برای عضویت خویش نمی‌پسندد، می‌تواند به نهادهای سیاسی دیگری برای عضویت مراجعه نماید که نزدیکتر به اندیشه و علائق و مرام مورد پسند اوست، نه اینکه حزب‌ها را برای آنچه نیستند به نقد بگیرد. این حالت سوم، در واقع تمرکز و تاکید این جلسه از آموزش تشکیلاتی ماست.

زهره رحیمی
مسئول کمیته آموزش و توانمندسازی حزب اراده ملت ایران