فاطمه قدم
یازدهم فوریه: تکریم بانوان در عرصه علم
گامی در جهت رفع تبعیض و ارتقای مشارکت
بزرگداشت روز جهانی زنان و دختران در عرصه علم، مصادف با یازدهم فوریه هر سال، معطوف به معضل دیرپای تبعیض جنسیتی در ساحت‌های گوناگون علمی در گستره جهانی است. این مناسبت، که با ابتکار سازمان ملل متحد و یونسکو بنیان نهاده شده، در پی ترویج دسترسی برابر و مشارکت فراگیر بانوان و دوشیزگان در حوزه‌های علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) است.
علل بنیادین:
نابرابری جنسیتی سیستماتیک: زنان و دختران در جوامع متعدد، با موانع فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی متعددی مواجه‌اند که سد راه تحصیل و پیشرفت آنان در رشته‌های علمی می‌شود.
انگاره‌های قالبی جنسیتی: تصورات ناروا و کلیشه‌های جنسیتی، را از بدو کودکی به سمت رشته‌های غیرعلمی سوق داده و این باور را در آنان القا می‌کند که از توانمندی کمتری در علوم برخوردارند.
فقدان سرمشق‌های زنانه: نبود الگوهای موفق از بانوان دانشمند، انگیزه آنان را برای پیگیری مشاغل علمی کاهش می‌دهد.
تبعیض در محیط کار حرفه‌ای: بانوان در محیط‌های علمی اغلب با تبعیض، آزار و اذیت و عدم حمایت کافی مواجه می‌شوند که آنان را از ادامه فعالیت در این عرصه‌ها منصرف می‌کند.
راهکار پیشنهادی:
ایجاد "شبکه ملی منتورینگ بانوان دانشمند":
به منظور توانمندسازی بانوان در عرصه علم، پیشنهاد می‌شود "شبکه ملی منتورینگ بانوان دانشمند" با مشارکت دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و سازمان‌های مردم‌نهاد ایجاد شود. این شبکه، با بهره‌گیری از تجارب بانوان دانشمند موفق، به ارائه مشاوره‌های تخصصی، راهنمایی شغلی به بانوان جوان علاقه‌مند به فعالیت در حوزه‌های STEM می‌پردازد. این اقدام، ضمن تقویت انگیزه و اعتماد به نفس بانوان، زمینه را برای شکوفایی استعدادهای آنان و مشارکت فعال‌تر در توسعه علمی کشور فراهم می‌سازد.
مقصد غایی نامگذاری این روز، ارتقای آگاهی در خصوص این معضلات و ترغیب دولت‌ها، سازمان‌ها و جوامع به ایجاد فرصت‌های برابر برای بانوان در عرصه علم است. این روز فرصتی مغتنم است تا نقش حیاتی زنان در جامعه علمی را پاس بداریم و در جهت رفع موانع پیش روی آنان، اهتمام ورزیم.
در این راستا، شایسته است از نقش سترگ زنان ایرانی در اعتلای علم و دانش نظیر پروفسور مریم میرزاخانی، یاد شود.