کتایون ملکی

روسیه در کنار بحران‌های سیاسی که در سه سال نیم گذشته به‌واسطه شروع جنگ با اکراین مواجه است، حالا در حوزه اقتصادی نیز با چالش‌هایی روبه‌رو است. 
آمارها نشان می‌دهد که سطح سرمایه‌گذاری نسبت به بالاترین سطح 2024 حدود 8  درصد کاهش داشته و روند نزولی ادامه‌دار است. این کاهش تا حد زیادی به دلیل فضای بی‌اعتمادی در میان سرمایه‌گذاران شکل گرفته است.
سرمایه‌ها درحال سیگنال‌دادن هستند که اوضاع به‌طور قابل‌توجهی بدتر خواهدشد. نرخ‌های بالای سرمایه‌گذاری با اثر ضریب نسبی پایین یعنی میزانی که هر روبل سرمایه‌گذاری شده تولید و مصرف اضافی ایجاد می‌کند باعث «رونق» شد که واقعی نبود. تولیدکنندگان فلزات شاهد کاهش گسترده تولید محصولات فلزی هستند، با استثنائات اندک، حتی درحالی که نیروهای روسیه بنظر می‌رسد برای حمله‌ای تازه آماده می‌شوند و کمبود بنزین به مشکلی روزمره تبدیل شده است.
اما ریشه اصلی این مشکلات در حوزه سیاسی قابل بررسی است.
بی‌شک یکی از دلایل تمرکز قدرت و کنترل سیاسی از بالا است چراکه دولت روسیه نقش پررنگی در تصمیم‌گیری‌های مهم دارد و همین موضوع می‌تواند با کند شدن فرآیندها منجر به کاهش سرمایه‌گذاری شود.
اما از بعدی دیگر با توجه به شرایط جنگی و اولویت‌بندی نظامی رسیدن به این رکود دور از انتظار نبود، چراکه هزینه‌های دفاعی و نظامی، از جمله مقابله با حملات پهپادی، حجم عظیمی از منابع مالی را می‌بلعد. این هزینه‌ها به GDP افزوده می‌شوند اما کیفیت زندگی مردم را بهبود نمی‌بخشند و بخش خصوصی را دلسرد می‌کنند.
در کنار این موارد تحریم و فشارهای خارجی نیز مزید برعلت شده‌اند تا اقتصاد روسیه تحت‌فشار قرار بگیرد. سیاست خارجی روسیه، بویژه تداوم جنگ با اوکراین، باعث تحریم‌های گسترده غربی شده و بر واردات کالاهای سرمایه‌ای، قطعات و مواد اولیه تأثیر منفی گذاشته است. این محدودیت‌ها امکان توسعه تولید و سرمایه‌گذاری را کاهش داده‌اند.
اما نکته جالب دیگر نمایش‌های سیاسی و پروژه‌های ملی است. بسیاری از پروژه‌های ملی و برنامه‌های توسعه‌ای بیشتر برای نشان‌دادن موفقیت دولت و افزایش GDP ظاهر می‌شوند تا بهبود واقعی شرایط مردم. این سیاست، اعتماد شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران را کاهش می‌دهد.
تمامی این عوامل و سیاست های دولت روسیه دست به دست هم داده تا اقتصاد این کشور نیز وارد شرایط سخت شود.
شاید اگر کسب‌وکارها معتقد بودند پیروزی نزدیک است، همچنان سرمایه‌گذاری می‌کردند، اما این نگاه وجود ندارد و شرایط حاکی از آن است که جنگ طولانی از سوی روسیه حالا اقتصاد را هم وارد بحران کرده است.