دکتر بهمن آرمان در گفتوگو با اراده ملت:
با تولید ناخالص زیر 400 میلیارد دلار رفاه ایجاد نمی شود
گفتگو
بزرگنمایی:
دکتر بهمن آرمان اقتصادان برجسته کشور در گفتوگو با هفتهنامه اراده ملت در پاسخ به این پرسش که علت اصلی التهابات بازار و عدم ثبات قیمت چیست؟ گفت: اقتصاد ایران دارای پایینترین نسبت سرمایهگذاری به تولید ناخالص داخلی در منطق خاورمیانه و شمال آفریقاست و در آن سرمایهگذاری کم صورت میگیرد و آمار بیکاری رسمی و واقعی بسیار بالاست و سوء مدیریت هم به این عوامل اضافه میشود، لذا علت اصلی التهابات بازار تنها نمیتواند جو روانی باشد که توسط رئیسجمهور مطرح شد کما اینکه این مسئله هم دخیل است اما بهعنوان علت اصلی شناخته نمیشود. وضعیت کنونی کشور نیز در یک حال عادی به سر نمیبرد بلکه تحریمهای جدیدی نیز در آبان ماه اضافه خواهد شد. از طرفی ما در سال 2017 میلادی 27 میلیارد دلار فرآیند خروج ارز از کشور داشتیم و تنها در دوماهه سال میلادی جاری 3 میلیارد دلار دیگر به آن 27 میلیارد دلار به آن اضافهشده است. لذا مجموعه این عوامل اتفاقات بازار در روزهای اخیر را رخداده است.
بهمن آرمان افزود: دیپلماسی خارجی و تیم اقتصادی دولت نیز از عوامل پیدایش بحرانهای اقتصادی اخیر هستند. یکی از ضعفهای عمده این تیم اقتصادی در بانک مرکزی بوده چراکه تبدیل 60 تن طلا از ذخایر ارزی کشور به سکه و فروش آن به مردم حرکت بسیار نادرست و مشکوکی بوده که رخداده است. دولت این کار را برای کنترل نقدینگی انجام داد، اما در حقیقت آتش بر ذخایر ارزی کشور زد. وزیر اقتصاد هم در کنترل بورس کاملاً ناموفق بوده است. این استاد دانشگاه ادامه داد: ما سیاست تنشزدایی را در مباحث بینالملل خود دنبال نکردیم، حتی امضاکنندگان توافق برجام و عوامل اجرایی آن باید میدانستند چیزی بهعنوان 5+1 وجود ندارد و هرچه که هست آمریکاست. به نظر میرسد اگر این موضوع را دیپلماتهای ما میدانستند بلای امروز برجام با خروج آمریکا بر سرمان نمیآمد.
دکتر آرمان در پاسخ به این پرسش که آیا فقر موجود در جامعه را میتوان با طرحها و لایحههای ضربتی بهبود بخشید؟ گفت: اساساً در تمام دنیا فقر وجود دارد، در همه جوامع غنی و فقیر موجود است حتی ما اصطلاحی در دینمان داریم که به عقل معاش معروف است و به معنای عدم برخورداری از درآمد لازم است. آن چیزی که باید موردتوجه قرار گیرد ثروتهای بادآورده عدهای از اقشار جامعه است. جامعه در این موضوع به پدیدهای بهعنوان آقازادگی حساس شده است. باید پرسید این آقازادگان چه کسانی هستند؟ بنابراین برنامهریزی ضربتی برای از بین بردن فقر از جامعه وجود ندارد. اما علم اقتصاد راهکارهای بسیاری برای برونرفت از فقر در طی زمان دارد، کشورهای بسیاری بودند که اوضاع آنها بهمراتب بدتر از ما بود، اما آنها الآن تبدیل به قطبهای اقتصادی و صنعتی شدهاند؛ مانند برزیل، ترکیه و آرژانتین.
وی افزود: همین دولت عربستان سعودی جزو بیست اقتصاد بزرگ جهان است، اما ما نمیتوانیم چراکه تولید ناخالص داخلی ما در زمانی با دلار 3500 تومانی چیزی حدود 430 میلیارد دلار بودی یعنی یکسوم اقتصاد ترکیه، در حال حاضر هم با این نرخ ارز این رقم قطعاً به زیر 400 میلیارد دلار کاهش پیداکرده و در کشوری که کل اقتصاد آن زیر این مبلغ است نمیشود رفاه ایجاد کرد.
دکتر آرمان افزود: ما درگیر مسئلهای به نام خودی و غیرخودی شدهایم. این موضوع باعث شده عدهای از نخبگان و دلسوزان را تحریم کنیم.
دکتر بهمن آرمان اقتصاددان در پاسخ به این سؤال که وظیفه اصلی مردم در سطح جامعه برای ایجاد ثبات در بازار چه چیزی است؟ گفت: برای بهبود اوضاع فعلی کشور آنکسانی که باید تأثیرگذار باشند مسئولین هستند و نه مردم. بهترین روش آن است که مدیریت اقتصاد را مانند دوران مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی اداره کنیم، یعنی به تکنوکراتها میدان دهیم، مرحوم هاشمی از هر بخش اقتصادی که اطلاعی نداشتند، افراد توانمند و کارآمد را بر مسند آن امور قرار میدادند. شرکتهایی مثل هپکو و ستاره خلیجفارس پاسوز این واگذاریهای غلط به افراد ناکارآمد شدند. متأسفانه کشور دچار یک حلقه مدیریتی سههزارنفره شده که این افراد یا استاندارند یا وزیر و یا سفیر و مانند مهرههای شطرنج در مسئولیتهای خود تغییر میکنند، نمونه روشن آن جناب آقای همتی رئیس قبلی بیمه و رئیس فعلی بانک مرکزی است، بنابراین تا در بر همین پاشنه میچرخد و به نخبگان فرصت داده نمیشود، وضعیت ما به همین ترتیب است.