اندیشه

یوز ایرانی چند سالی است مورد توجه کارشناسان محیط‌زیست ایران قرار گرفته و برای حفاظت از او آموزش‌های لازم انجام‌شده است. تبلیغ‌هایی با لباس تیم ملی و یا اعلام روز مشخصی در تقویم ایران به یاد او و حفاظت آن طرح‌هایی از آموزش محیط‌زیست برای حفاظت این گربه سان در خطر انقراض می‌باشد.

اخلاق‌گرایانِ فلسفی و فیلسوفان اخلاق، یا وظیفه‌گرا (۱) هستند و یا نتیجه‌گرا (۲). وظیفه‌گرایان عمل به احکام اخلاقی را وظیفه‌ی ذاتی انسان می‌دانند، یعنی انسان باید مطابق احکام اخلاقی عمل کند بدون توجه و در نظر گرفتن نتیجه و پیامد آن. بر خلاف اینان، نتیجه‌گرایان به نتیجه و فایده‌ی عمل اخلاقی نیز التفات دارند و معتقدند هر عمل به صِرف حکمی اخلاقی بودن منجر به عمل اخلاقی نمی‌شود بلکه این نتیجه‌ی عمل است که اخلاقی بودن یا نبودن عمل را مشخص می‌کند.

باتوجه‌به آنچه در دو بخش گذشته (مندرج در شماره‌های ۶۵ و ۶۶ همین نشریه) بیان شد، شاید با خواندن این بخش، به این گمان بیفتید که از بحث اصلی و هدفی که ترسیم کرده‌بودیم، دور افتاده‌ایم و در حال دچار شدن به همان بلایی هستیم که فلسفه در روزگارانِ بسیار، بدان دچار شده و علاجی نیز نیافته، به این بلیه که در غوامض و پیچیدگی‌های انتزاعی درمانیم و از جهان عینی دور افتیم (۱).

کشورهای توسعه‌یافته در مسیر پیشرفت تکنولوژی به این مفهوم رسیده‌اند که برای بقای خود و کشورشان باید در مسیر درست مصرف انرژی و کاهش آلودگی محیط‌زیست قدم بردارند و این کار با شعار محقق نمی‌شود.

بسیاری از اهداف و آرمان‌ها وقتی بیش از حد تکرار می‌شوند و به لقلقه‌ی زبان‌های بی‌عمل ان تبدیل می‌شوند، دچار ابتذال دمِ‌دستی بودن شده و در حد یک شعار توخالی تنزّل می‌یابند. اینکه امثال مولانا و امثال وقایعی چون عاشورا برای انسان امروز سخن و کارایی دارند نیز از همین جمله‌اند.

همانند سال گذشته امسال هم برخی عزاداری‌های ماه محرم در یزد پربازدید شد. نوحه‌هایی که برچسب «اعتراضی» خورده‌است، بسیار دیده و شنیده شد. بخشی از اجرای هیئت عزاداری بعثت به حدی فراگیر شد که رسانه‌های خارجی نیز درباره آن خبر کار کردند. بیش از یک دهه است که این سبک عزاداری در شهر یزد سر و صدا به پا کرده است و شهرتی ملی یافته‌است.

در دوران دانشجویی به هر مطلبی نوین که با تکنولوژی همراه بود وقتی برخورد می‌کردیم این جمله مرتب تکرار می‌شد تکنولوژی برای جهان سوم بدبختی می‌آورد. در میکروبیولوژی به مبحث آنتی‌بیوتیک‌ها که رسیدیم به آنتی‌بیوتیک‌هایی برخورد کردیم که هنوز به‌دلیل قوی بودن و کاربرد کمتر جزئی ازرده های کم مصرف بود

در بخش قبلی این نوشتار، موضوع و مخاطب بحث “اخلاق حرفه‌ای” را به اجمال معرفی کردیم و دانستیم که از اخلاق حرفه‌ای برای حل معضل‌های اخلاقیِ پیش آمده در انجام وظیفه‌ی حرفه‌ای‌مان می‌توانیم مدد بستانیم یعنی در برهه‌هایی که طبق وظیفه حرفه‌ای‌مان ملزم به انجام کاری هستیم که آن کار از نظر اخلاقی جایز نیست.

زنان به‌عنوان بازیگران اصلی در تلاش‌های جهانی برای کاهش تخریب زمین هستند. شراکت فعال زنان در جامعه و نبودن نابرابری‌ها، باعث ایجاد امکانات رشد و استفاده بهینه جامعه از حضور زنان در پاسداری از طبیعت و رشد آن میشود. مواردی که میتوان ذکر کرد:

بسیاری از پرسشها و معضلات فکری، هستند که بروز می کنند اما در اثر عدم توجه و تمرکز ما بر آنها، در ضمیرمان سرکوب می‌گردند. از این جمله است، معضل‌های اخلاقی در محیط کار.

در میان بازار کتاب امروز ایران که اغلب شاهد کتب ترجمه هستیم و آثار تالیفی کمتر به چشم می‌آیند، هستند ناشرانی که کماکان بر مدار تولید دانش حرکت می‌کنند. در نمایشگاه کتاب امسال در کنار تمامی حواشی که اصل کتاب و کتابخوانی را زیر سوال برده بود

سایه تورم وگرانی برسرسلامت مردم است و اشاره به این سوژه‌ها تکراری شده است. هرچه میخواهی به دنبال موضوع تازه‌ای بروی باز هم تورم نقش اساسی را در میان دغدغه‌ها دارد. دردهای امروز جامعه بیش از هر چیز به اقتصاد گره میخورد به وضعیت تورم وگرانی و انگار نه انگار که قرار بود این وخامت، موقتی باشد و بالاخره گره‌گشایی شود

یازدهمین همایش سالانه انجمن علمی فلسفه دین ایران، روزهای نوزدهم و بیستم اردیبهشت‌ماه، با حضور جمعی از فلسفه‌ورزان و اساتید فلسفه در دانشگاه آزادشهر ساری برگزار شد و در این همایش بین‌المللی مقالات فراوانی به زبان فارسی و انگلیسی ارائه گردید.

من‌هم مثل خیلی از مردم دغدغه‌هایی محیط‌زیستی دارم از محدودیت منابع آب، نابودی خاک و جنگل‌ها گرفته تا استفاده بی‌رویه از مواد غیرقابل‌بازیافت و بازگشت به چرخه طبیعی حیات

کتاب “دیگر دوستی مؤثر” نوشته پیتر سینگر، فیلسوف اخلاق نام آشنا که با نام فرعی “رساندن بیشترین خیر چگونه فهم ما را از زندگی اخلاقی تغییر می‌دهد” و با دو مقدمه از استاد مصطفی ملکیان و محمدرضا جلایی پور، با ترجمه آرمین نیاکان، توسط نشر نی منتشر شده، مانیفستی ساده از حرکتی است که توسط سینگر و یارانش به راه افتاده.

غذا دادن به گربه‌‌های خیابانی ممکن است عملی موجّه، مبتنی بر عواطف انسانی، از سر ترحّم و یا عملی پیش پا افتاده به نظر برسد اما غذا دادن به پرندگان و حیوانات آزاد، در بسیاری از شهرهای جهان غیرقانونی است

در نزد ما ترک‌ها از قدیم دعایی معمول بوده است که در آن هر پا به سن گذاشته‌ای، در برخورد با جوانان بیان می‌داشت که: «الله سَنه بو دونیا او دونیا خوار و ذلیل اُلمسن» (خدا تو را در این دنیا و آن دنیا خوار و ذلیل نکند).

به قول معروف و بنا به ضرب‌المثلی در زبان فارسی، وقتی انگشت اشاره‌ات به سوی کسی است، در همان‌حال چهار انگشت دیگرت بسوی خودت است. القصه، می‌گوییم از حاکمیت و حاکمان ناراضی هستیم.

در سه بخش پیشین این مقاله، مؤلف به معرفی مبحث “ خوب زیستن” در فلسفه پرداخته و پس از آن نظریه‌های راجع و مربوط به این موضوع را، چنان‌که اقتضای یک مقاله دانشنامه‌ای است، به‌صورت مختصر مورد بررسی قرار داده است. در این بخش که واپسین بخش از مقاله کریسپ است، همین موضوع را در حوزه فلسفه اخلاق و به طور کلی در حوزه علم اخلاق مورد بررسی قرار داده است.

جامعه امروز ایران علی‌رغم تمامی تلاش‌های بی حاصل و پرهزینه از نیمه دوم دولت قاجاری تاکنون و با توجه به فلسفه ایجاد دولت و ملت بعد از مشروطه بر اساس وحدت زبانی و فرهنگی و تاریخی همچنان سرسختانه در جهت حفظ هویت‌های متفاوت و چندگانه و موزائیکی خود مبارزه کرده و از نفس نیفتاده و به‌جرئت می‌توان گفت...

صبح روز چهارشنبه ۹ اسفند خبر درگذشت دکتر سیّد جواد طباطبائی موجی از واکنش‌ها را در جامعه فرهنگ و اندیشه موجب شد، چه در ابراز تأسف و همدردی، و در دریغ و افسوس از حکایت زمانه، و چه در رد و لعن اندیشه های متوفّی و اثرات آن.

به دنبال چاپ کتاب راقمان انقلاب‌ها اثر مشهور متفکر و نویسنده مصری- سلامه موسی- به زبان فارسی توسط انتشارات حزب اراده ملت ایران؛ شایسته دیدیم که در بخش اندیشه نشریه اراده ملت به بازنشر مقاله “ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﻛﻨﺶ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺳﻼﻣﻪ ﻣﻮﺳﻲ در ﻋﺮﺻﺔ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﻢ” نوشته خانم دکتر یاسمن یاری بپردازیم. این مقاله قبلا در نشریه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم (ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ/ ﺷﻤﺎره ۲۹/ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ۱۳۹۵) به چاپ رسیده است. خانم دکتر یاری در این مقاله تفکر و زندگی سلامه موسی را در دو عرصه اندیشه و سیاست مورد بررسی قرار داده است.

طبیعت در حرکتی دوّار و منظم اما با تحولاتی عمیق و شگرف در درون ادامه حیات دارد و انسان در متن این نظم و تحول بی گمان محوری‌ترین مسئولیت‌ها و تعهدات را بر ذمه دارد. تا جایی که با شکاف‌هایی که در طبیعت ایجاد می‌کند، انرژی بزرگی از تحولات را آزاد می‌سازد تا ضمن دستیابی به رفاه، تحقق منطق خلقت را ممکن سازد؛

به دنبال چاپ کتاب راقمان انقلاب اثر مشهور متفکر و نویسنده مصری- سلامه موسی- به زبان فارسی توسط انتشارات حزب اراده ملت ایران؛ شایسته دیدیم که در بخش اندیشه نشریه اراده ملت به بازنشر مقاله “ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﻛﻨﺶ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺳﻼﻣﻪ ﻣﻮﺳﻲ در ﻋﺮﺻﺔ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﻢ” نوشته خانم دکتر یاسمن یاری بپردازیم. این مقاله قبلا در نشریه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم (ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ / ﺷﻤﺎره ۲۹/ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ۱۳۹۵) به چاپ رسیده است.

این نوشتار که سومین بخش از ترجمه مقاله “خوب زیستن” (well-being) است، به دو نظریه فلسفی دیگر راجع به مسئله “خوب زیستن” می پردازد.

در ماه‌های اخیر و پس اعتراضات، نسل موسوم به نسل Z یعنی نوجوانان، مورد توجه قرار گرفتند، چراکه محور اعتراضات، مطالبات آنها بود. تلاطم و عصیان که مقتضای سن این نسل است، از قضا، با انبوه مطالبات اجتماعی انباشته شده مقارن شد. این نسلِ پر خطر، امروز بیش از هر روز در معرض خطر انحراف است.

چندی پیش استاد فاضل و ارجمند، جناب آقای دکتر علی اوجبی در نوشتاری اینستاگرامی آورده: “فلسفه برای کودک به زور می خواهد وارد جامعه ما هم بشود. اما هم ناخوشایند است و هم ناشدنی، مگر آموزش فلسفه به بزرگسالان چه قدر رشد کرده که به آموزش فلسفه به کودکان امیدواریم.

بخش اول این نوشتار که ترجمه مدخل “خوب زیستن” از دانشنامه فلسفی استنفورد به قلم راجر کریسپ است و در شماره ۵۳ همین نشریه تقدیم خوانندگان گردید، تعریف ابتدایی مبحث و مفهوم کلی “خوب زیستن” در فلسفه بیان شد و نقدهایی بر این موضوع نیز برشمرده شد. اینک و در ادامه، مفاهیم و مکاتب مربوطه بررسی و معرفی می‌گردد.

اینکه مدنیت در ایران دچار چالشی بی‌سابقه، حداقل در دوران معاصر، شده است، برای هیچ ذهن وطن‌پرست، با‌ اخلاق و صادقی قابل کتمان نیست. به این دلیل ساده و بدیهی که مدنیت تعریف و ملزوماتی مشخص دارد، که در شرایط موجود، نمود و تبلور آن موجود نیست.

اگر حکومت‌کردن را به توانایی کنارآمدن و یا دورزدن مشکل تعریف کنیم که با اعمال قدرت انحصاری برای ساکت کردن و به راه داشتن مردم ممکن می‌شود. حکمرانی را می‌توان به تولید مستمر راه‌های عملی شناسایی و حل مشکل برای رفاه و آسودگی ملت مشابهت داد که با مشارکت همگانی به دست می‌آید