سرمقاله

آزادی بیان به عنوان یک عنصر حیاتی محور تمام آزادی‌های مدنی به شمار می‌رود، همان‌طور که فرد به عنوان یک شخصیت حقیقی در جامعه حق حیات دارد و این حق، در واقع از جمله حقوق فطری و طبیعی او به شمار می‌رود

با بروز نشانه هایی از افول جنبش مهسا، سرخوردگی قابل پیش بینی در بخشی از جامعه که امیدوار به تغییرات سریع انقلابی بودند نمودار گشته است. اما ناظران آگاه هر چند شمارش معکوس افول نظام مستقر را در افق می دیدند، ولی الزاما وقوع تغییرات سریع و انقلابی را پیش بینی نمی کردند و مهمتر از آن شرایط و آمادگی لازم برای گذار بدون خشونت از وضع موجود و استقرار نظم نوین مطلوب را در جامعه ایران فراهم نمی دیدند

در سده‌های اخیر تاریخ ایران بسیاری از متفکرین بر شکاف ملت/حاکمیت انگشت نهاده‌اند و این شکاف را مشکل اصلی توسعه نیافتگی سیاسی ایران دانسته‌اند. بر اساس این نظریه، حاکمیت (دولت) ایران برخاسته از مردم نبوده است و مشروعیت و قدرت خودش را از منبعی غیر مردم کسب می‌کرده است.

در حالی به سال ۱۴۰۲ وارد می‌شویم که واحد پولی کشور به کمترین ارزش خود در تاریخ رسید و پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که این روند کاهش ارزش پول در سال آتی نیز ادامه خواهد داشت. پولی ملی هر کشوری در بهترین جای ویترین اقتصادی هر کشوری قرار دارد و ارزشمند بودن آن جلوه ویژه‌ای به قاب اقتصادی آن مملکت می‌دهد

در چند سرمقالۀ اخیر نشریۀ اراده ملت و به‌دنبال ناامید شدن از ایفای نقش دولت در ایجاد زیرساخت‌های لازم برای رشد و توسعۀ متوازن در تعالی شخصی و عمومی مردم و کشور، بر آن شدیم تا روی صحبتمان با مردم باشد و توصیه‌هایی برای زیستی بهتر و رو به آینده به ایشان داشته باشیم.

در دو سرمقاله اخیر نشریه اراده ملت به این بحث پرداختیم که در شرایط پیچیده فعلی و با توجه به اینکه دولت مستقر وظایف بدیهی خود در بعضی از حوزه‌ها را انجام نمی‌دهد؛ و از طرفی گوش شنوائی نیز نسبت به انتقادات ندارد و حاضر نیست تن به نظرات متخصصین امر بدهد؛ لازم است که مردم و جامعه مدنی خود به این حوزه‌ها توجه نمایند.

در سرمقاله شماره پیشین نشریه اراده ملت به این بحث پرداختیم که در شرایط پیچیده فعلی و با توجه به اینکه دولت مستقر وظایف بدیهی خود در بعضی از حوزه‌ها را انجام نمی‌دهد؛ و از طرفی گوش شنوایی نیز نسبت به انتقادات ندارد و حاضر نیست تن به نظرات متخصصین امر بدهد؛ لازم است که مردم و جامعه مدنی خود به این حوزه‌ها توجه نمایند.

هفته گذشته آماری از ایرانیان زیر خط فقر در سال ۱۴۰۰ منتشر شد که نشان می داد ۲۵ میلیون نفر از ایرانیان زیر خط فقر قراردارند. یعنی حدود یک چهارم هموطنان ما زیر خط فقر هستند.

از چندین سال پیش بحث شبکه ملی اطلاعات یا اینترنت ملی در کشور داغ شده و در این رابطه تکالیف قانونی ای نیز برای راه اندازی این شبکه بر دوش بعضی از دستگاه ها گذاشته شده بود.

هفته گذشته دو خبر از مجلس به بیرون درز کرد. یک خبر مربوط به اصلاح قانون انتخابات مجلس بود و خبر دیگر مربوط به تصویب قوانین جدید در حوزه حجاب.

ششم آذرماه، «ابراهیم رئیسی» بخشنامه خط مشی‌ها و چارچوب کلان برنامه هفتم توسعه را ابلاغ کرد و فرایند تدوین و تصویب برنامه هفتم توسعه یک گام دیگر به جلو رفت، اما در این میان توجه به چند موضوع لازم است:

در ابتدای قرن پیشین گمان بر این بود که ارزشهای سنتی و باستانی ما ایرانیان که در رگ و پی و ناخودآگاه جمعی امان جریان داشت در ترکیب با ارزشهای مدرن و جهان‌شمول، منظومه‌ای می‌آفرینند که می‌توانند جهانی سرشار از عدالت و آزادی و شادی را برای ما ایرانیان رنجور از نبردها و مبارزات ممتد فراهم کند. اما چه زودباور بودیم!

باید قبول کنیم که اکنون ایران در هر سه حوزه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با چالش و مشکلات زیادی روبه‌رو است و این باعث شده است که بخش‌های وسیعی از جامعه به شیوه‌های مختلف اعتراض خود را نشان دهند

در پس التهابات و تنش‌های هفته‌های اخیر اتفاقاتی افتاده است که در هیاهوهای خبری موجود خواسته یا ناخواسته فراموش می‌شوند. این وقایع این روزها با توجه به شرایط کشور کمتر دیده می‌شوند

خشونت پرهیزی همچنانکه دلیل برخی باورها و عقاید است، خود مدلول نگره هایی است که به مرور زمان شخصیت فکری فرد را ساخته اند. برعکس، آنکه خشونت را مشروع می پندارد و به آن مبادرت می ورزد نیز خلق الساعه چنین نشده.

تابستان امسال و در میان هزاران خبر ریزودرشتی که در رسانه‌های مختلف انتشار یافت، خبر پیشنهادات فرهنگستان علوم ایران برای تدوین برنامه هفتم توسعه جایگاهی پیدا نکرد و افراد زیادی به آن نپرداخت.

هفته گذشته مهدی تاج به ریاست فدراسیون فوتبال ایران رسید. ریاست فدراسیون فوتبال توسط مجمعی ۸۷ نفره از مسئولین و اهالی فوتبال ایران انتخاب می‌شود و طبق مقررات فیفا نهادهای حاکمیتی و دولتی به‌طور مستقیم دخالتی در آن ندارند. در این انتخابات مهدی تاج از این مجمع رأی اکثریت (۵۰ رأی) را دریافت کرد.

“نزدیک چشمه‌ای در دل کوهسار الوند در صف ایستاده‌ام، خنکای هوا زیرپوستم می‌رود و مختصر لرزی بر اندامم می‌نشیند، چه هوای دلپذیری است و چه روزگار خوشی. احتمالاً تا ساعتی دیگر نوبت من می‌شود و بعدش می‌توانم طلوع آفتاب را از فراز دره‌های کوهستان ببینم.”

هفته گذشته و بعد از سال‌ها و حتی دهه‌ها فعالیت فعالین محیط‌زیستی و حقوق بشری نهایتاً حق داشتن یک محیط‌زیست سالم و پایدار به مجموعه حقوق بنیادین بشر اضافه شد.

تفسیرهای قانون اساسی از سوی این نهاد و نظارت شورای نگهبان بر انتخابات های مختلف و انطباق قوانین مصوب مجلس با قانون اساسی و اصول شرعی اسلام مورد بررسی قرار می گیرد.

هفته گذشته و بعد از حدود سه ماه بلاتکلیفی، استعفای محمدباقرخرمشاد از معاونت سیاسی وزارت کشور پذیرفته شد و محمدرضا غلامرضا جایگزین ایشان شد. نه سابقه اجرایی و نه سابقه آکادمیکی از ایشان در روزهای اول در دسترس نبود تا مشخص شد وی مسئولیت‌هایی در سپاه قدس و وزارت اطلاعات داشته است؛ و ازاین‌رو ردی از ایشان در فضای مجازی مشاهده نمی‌شود.

حدوداً یک ماه پیش بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا با ۲۱۱ رأی در مقابل ۱۴۸ رأی توانست برای یک سال دیگر در سمت نخست‌وزیری و رهبری حزب محافظه‌کار ابقا شود؛ اما نکته مهم این رأی اعتماد ۵۹ درصدی این است که تنها هم‌حزبی‌های بوریس جانسون در این رویداد شرکت کردند. درواقع، اعضای حزب محافظه‌کار که اکثریت را در پارلمان در اختیاردارند به خاطر رسوایی‌های متعدد بوریس جانسون برای برگزاری مهمانی‌هایی متعدد در دوران کرونا در محل دفتر نخست‌وزیر که به پارتی گیت معروف شده است او را فراخواندند، به‌شدت در مقابل رسانه‌ها بازخواست کردند و برای ماندن دوباره بوریس جانسون در رأس قدرت حزب محافظه‌کار و سمت نخست‌وزیری، در داخل خود حزب دوباره رأی‌گیری کردند.

در کنار ده ها دستور و گزارش در برنامه این هفته مجلس مایل هستیم در سرمقاله این شماره نشریه اراده ملت توجه شما را به سه گزارش جلب نمائیم تا مشخص شود نمایندگان معزز مجلس در راستای دفاع از منافع ملت به چه اموری مشغولند.

در زمان جنبش مشروطیت مجلس شورای ملی تشکیل شد تا صدای مردم در مقابل حاکمیت باشد و به‌نوعی حاکمیت تحت لوای اراده مردم قرار گیرد. در مجلس اول مشروطه شاهد حضور نمایندگانی از اقشار و اصناف و شهرهای مختلف هستیم و ایشان صدای رسا مردم در برابر قدرت شاه و دربار بودند. این مجلس ایجاد شد تا دیگر ضرورتی نباشد که مردم بست بنشینند، تلگرام روانه کنند، به مراجع متوسل شوند، انجمن مخفی و کارگروه مجازات راه بیندازند و متحصن گردند. مجلس که ملی باشد صدای واقعی مردم را به سایر بخش‌های حکومت منعکس می‌کند. اما متأسفانه عمر این مجلس‌های واقعی کوتاه بود و خیلی زود با مجلس‌هایی روبرو شدیم که کمترین دغدغه‌شان مردم و خواست مردم بود و نتیجه آن شد که همگان دیدیم.

صاحب‌نظران و اندیشمندانی که به دنبال جامعه سالم، به لحاظ شاخصه‌ای دموکراتیک هستند، به‌خوبی دریافته‌اند که شهروندان یک جامعه، در بیان آراء و افکار و عقاید باید آزاد باشند؛ و این آزادی عقاید، بخش غیره قابل‌انکار حیات اجتماعی و سیاسی شهروندان را تشکیل می‌دهد. شهروندان باید از این حق طبیعی اجتماعی - سیاسی، استفاده برده و نیروی خلاقه ذهنی خود را برای بهبود وضعیت جامعه پرورش و از تراوش‌ها فکری و عقلانی خود در جهت این مهم به نفع جامع استفاده ببرند و رسانه‌ها بهترین ابزار برای استیفای این حق طبیعی هستند.

در روزهای گذشته ماجرای سفر اعضاء خانواده محمدباقر قالیباف برای خرید به ترکیه سهم وسیعی در اخبار سیاسی داخل کشور داشت. به این موضوع از زاویه‌های مختلف پرداخته شد که هرکدام در جای خود مهم است.

قطعاً در کنار آزادی بیان، انتخابات آزاد و اقتصاد پویا موضوع تغییرات اقلیمی باید در گفتمان احزاب سیاسی و رهبران سیاسی ایران قرار بگیرد و در آینده اگر انتخابات برابری در کشور برگزار شد، شاهد این باشیم افکار عمومی نسبت به تغییرات اقلیمی حساس باشد و سیاستمداران برای مقابله با این پدیده راهکار و برنامه داشته باشند.

سال گذشته شوراها میراث‌دار بودجه به‌جامانده از شوراهای قبلی بودند. امسال درواقع اولین سالی است که منتخبین شوراها می‌توانند بر اساس بودجه و برنامه‌ریزی که خودشان انجام داده‌اند به رتق‌ و فتق امور بپردازند؛ لذا انتظار پربیراهی از ایشان نخواهد بود که این به قدرت رسیدگان آنچه در چنته دارند در سال جدید رو کنند.

سال ۱۴۰۰ با تمام فراز و نشیب‌هایش به پایان رسید و اکنون با ده‌ها بیم و امید در آستانه سال جدید ایستاده‌ایم. در سال گذشته مسائل و اتفاقات بسیاری افتاد؛ بعضی امید را در دل ما همچنان برافروخته نگاه داشت و بعضی ما را بیم‌ناک کرد.

بحث‌وبررسی روی فرایندهای توسعه‌ای مخصوصاً از نوع پایدار آن‌یکی از حوزه‌های بسیار موردتوجه مجامع سیاسی در سطح جهان هست. البته باید به‌خاطر داشت که این تمایل در بین ممالک و مجامع سیاسی فعال در آنها با تفاوت‌هایی عینیت می‌یابد