غفلت از تهدید بزرگ تغییر اقلیم
معرفی و پیشنهاد
بزرگنمایی:
اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی با افزایش دمای زمین، بحث تغییر اقلیم موردتوجه و تأیید همه دانشمندان و سازمان جهانی قرار گرفت. منظور از تغییر اقلیم تغییر میانگین دمای جوی در بلندمدت می‌باشد. تغییرات اقلیمی تنها مرتبط با این دوره و عصر ما نیست
اواخر دهه 1980 میلادی با افزایش دمای زمین، بحث تغییر اقلیم موردتوجه و تأیید همه دانشمندان و سازمان جهانی قرار گرفت. منظور از تغییر اقلیم تغییر میانگین دمای جوی در بلندمدت می‌باشد. تغییرات اقلیمی تنها مرتبط با این دوره و عصر ما نیست، زمین در دوران مختلف زمین‌شناسی دچار تغییراتی بوده است؛ اما آنچه باعث اهمیت آن شده است، سرعت تغییرات و ماهیت آن می‌باشد. گسترش فعالیت‌های انسانی به‌واسطه توسعه صنعتی و کشاورزی و بهره‌برداری گسترده از منابع طبیعی و تخریب محیط‌زیست، دلیل اصلی گرم‌شدن زمین و تغییر اقلیم به‌ویژه افزایش بیش از حد گازهای آلاینده و گلخانه‌ای می‌باشد. آب‌شدن یخ‌های قطبی، بالا آمدن آب اقیانوس‌ها، افزایش و کاهش شدید دما، خشک‌سالی‌های بلندمدت، کاهش منابع آبی، ایجاد طوفان‌ها و سیل‌های ناگهانی، افزایش ریزگردها، آلودگی هوا، شیوع اپیدمی‌ها و ... از پیامدهای مهم تغییرات اقلیمی محسوب می‌شوند. اینفوگرافیک تهیه شده توسط علیرضا تاجیک به تأثیر تغییر اقلیم بر جمعیت ایران اشاره دارد.
تغییر اقلیم یک تهدید چندبعدی است و علاوه بر تغییرات محیط‌زیست منجر به تغییر در ساختارهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشورها (افزایش احتمال درگیری و جنگ، سرنگونی دولت‌ها، رقابت و تنش برای منابع طبیعی، گسترش فقر و...)، و در نهایت تهدید امنیت ملی می‌شود. تهدیدات محیط‌زیستی می‌تواند به‌اندازه تهدیدات نظامی جدی باشند و لذا این تهدیدات باید به‌عنوان تهدیدات امنیتی در نظر گرفته شود. تغییر اقلیم یک تهدید مشترک برای همه کشورها می‌باشد؛ ازاین‌رو سال 1990 سازمان ملل برای رسیدن به توسعه پایدار و کنترل تغییر اقلیم، کنوانسیون تغییر اقلیم (UNFCCC) را پایه‌گذاری کرد که تا به امروز 197 کشور به عضویت آن درآمده‌اند، ایران در سال 1375 به این کنوانسیون پیوست. (هدف این کنوانسیون تنظیم‌کردن میزان گازهای گلخانه‌ای و همکاری بین‌المللی است.)
سیاست دولت‌ها باید بر پایه کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و استفاده از منابع جدید انرژی (پاک) باشد؛ اما یکی از معضلات ایران عدم‌تخصیص صحیح منابع با درنظرگرفتن اثرات تغییر اقلیم است. باوجود مطالعات مختلف در مورد مخاطرات تغییر اقلیم در ایران، هنوز دامنه اثرگذاری این پدیده بر سایر پدیده‌های جوی برای عموم مردم مشخص نیست و تاکنون برنامه مشخصی برای کنترل و پیشگیری از تغییر اقلیم و گازهای گلخانه‌ای مشخص نشده است. بر اساس عضویت و تعهد ایران در کنوانسیون تغییر اقلیمِ سازمان ملل،ما موظف به کاهش 4 الی 12 درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشور می‌باشیم. اما همچنان شاهد وابستگی صنایع کشور به سوخت‌های فسیلی هستیم، چراکه ارزیابی جدی در خصوص این معضل جهانی صورت نگرفته است. برای دستیابی به نتیجه اثربخش برنامه‌ها و سیاست‌های ملی حضور و استفاده از ظرفیت‌های موجود (بخش دولتی و خصوص و مشارکت تشکل‌های غیردولتی و ...) در سیاست‌های ملی تغییر اقلیم ضروری است.
مهشید قاسمی
