برچسب:   "تحزب"

در روزگاری که سیاست در ایران همچنان با پرسش‌های بنیادینی چون «قدرت از آنِ کیست؟»، «مردم در کجای معادله‌اند؟» و «نهادهای سیاسی چگونه ساخته می‌شوند؟» دست‌وپنجه نرم می‌کند، پرداختن به مسئله تحزب، نه تنها یک ضرورت سیاسی بلکه یک ضرورت تمدنی است. تمدن‌سازی در روزگار مدرن، بدون تکیه بر عقلانیت نهادی ممکن نیست. تحزب، یکی از مظاهر این عقلانیت است؛ اما در ایران، همچنان در وضعیت تعلیق به‌سر می‌برد: نه کاملاً ممنوع، نه واقعاً آزاد؛ نه مؤثر، نه بی‌اثر.

بحث از تحزب و حکمرانی حزبی در ایران، از آن جنس موضوعاتی است که همواره در حاشیه قرار گرفته؛ گاه با امید، گاه با تردید، و بیشتر با تکرار بی‌حاصل. با اینکه در متون قانونی، جایگاه حزب به رسمیت شناخته شده، در واقعیت میدان حکمرانی، ساختار سیاسی ایران با تحزب بیگانه مانده است.

اراده ملت، فائزه صدر: تحزب در ایران پیشینه‌ای بیش از یک سده دارد، اما احزاب در کشور ما هرگز به معنای حقیقی کلمه شکل نگرفتند. در دهه‌های اخیر تصور عمومی جامعه از حزب گروه‌هایی سیاسی بود که تنها در ایام انتخابات فعالیت می‌کنند و بعد از گذر این دوره نمی‌توان سراغی از آن حزب، گروه و اعضایش گرفت. زیرا فعالیتشان موقتی بود و برای روزهای بعد از انتخابات رابطه‌ای تعریف شده میان آن‌ها، مردم، و نامزد برگزیده وجود نداشت.

اینکه مدنیت در ایران دچار چالشی بی‌سابقه، حداقل در دوران معاصر، شده است، برای هیچ ذهن وطن‌پرست، با‌ اخلاق و صادقی قابل کتمان نیست. به این دلیل ساده و بدیهی که مدنیت تعریف و ملزوماتی مشخص دارد، که در شرایط موجود، نمود و تبلور آن موجود نیست.

در این شماره مقالاتی و گزارشاتی در باب احزاب و لزوم تعامل با آنها، دیکتاتور ها؛ نحوه شکل گیری و سقوط ایشان، اینترنت ملی، کفالت سیاسی، اعتراضات مردمی و خشونت پرهیزی را خدمت شما ارائه میدهیم.

اراده ملت، فائزه صدر: حسین کنعانی مقدم دبیر کل حزب سبز، همواره در گفت‌وگو با رسانه‌ها بر ظرفیت‌های مثبت فعالیت احزاب تأکید دارد. کنعانی مقدم ازجمله اصولگرایان معتدلی است که استقرار نظام ریاستی در کشور را مانعی بر مسیر فعالیت سازنده احزاب می‌داند. به عقیده وی ساختار کنونی نیازمند تجدیدنظر است و نظام سیاسی ایران باید به سمت استقرار نظام پارلمانی حرکت کند تا کشور از برکات این سیستم که فعالیت قدرتمند احزاب قانونی است بهره‌مند شود. اراده ملت در گفت‌وگویی با حسین کنعانی مقدم از زاویه نگاه او به مسئله تحزب در کشور پرداخته که در ادامه می‌خوانید:

اراده ملت، فائزه صدر: احزاب ایران پس از پیروزی انقلاب مشروطه و هم‌زمان با پا گرفتن مجلس دوم، رسماً کار خود را آغاز کردند؛ اما شکل‌گیری احزاب در ایران سیری متفاوت داشت. زیرا با توجه به‌ سرنوشت مشروطه و مناسبات روز جامعه، احزاب در بستری متولدشده بودند که تعلقی به آن نداشتند. گویی زمین برای رشد این بذر مناسب نبود، ازاین‌رو احزابی که برای حل مشکل به وجود آمده بودند به‌زودی به بخشی از مشکلات مبدل شدند. با گذشت بیش از صدسال از تولد اولین احزاب در ایران، هنوز تحزب در این سرزمین بر جایگاه شایسته خود ننشسته است و شنیدن نام حزب، شهروندان را تنها به یاد چند روز قبل از هر انتخاباتی می‌اندازد. اراده ملت در گفت‌وگویی با سید جلال ساداتیان، سفیر و نماینده پیشین مجلس به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:

اراده ملت، فائزه صدر: وقتی صحبت از حزب به میان می‌آید، ذهن‌ها بی‌اختیار نیمه دوم دهه هفتاد و شروع به کار دولت اصلاحات و در ادامه پا گرفتن جریان اصلاح‌طلبی را به یاد می‌آورند. با قرار گرفتن سید محمد خاتمی خاتمی در راس قوه مجریه و اجرای رویکرد وی در توسعه سیاسی و فرهنگی، گفتمان اصلاحات در کشور میدان‌داری کرد. جبهه دوم خرداد شکل‌گرفته بود و نگرش جدیدی از تحزب بر فضای سیاسی کشور حاکم شد. امروز باگذشت 25 سال از آن دوران و با توجه در فرازوفرود جریان اصلاحات همواره این پرسش اساسی مطرح است که آیا این گروه در عرصه‌های عملکردی خویش، کارآمدی لازم را داشت؟ و توانست‌ همبستگی ملی و سایر جنبه‌های پدیده تحزب را در کشور محقق سازد یا نه؟ اگر اصلاح‌طلبان در اجرای امر تحزب موفق نبودند، علل و عوامل اساسی ناکارآمدی این جریان سیاسی چه بوده است؟ اراده ملت در این رابطه گفت‌وگویی با محمدصادق جوادی حصار، فعال اصلاح‌طلب انجام داده که در ادامه می‌خوانید:

زهره رحیمی فعال مدنی و کنشگر حزبی، که در آغاز بکار واحد انتشارات حزب اراده ملت ایران همکاری‌های موثری با این مجموعه داشته است باتاکید بر اینکه یکی از ضرورت‌های تحزب، نهادینه‌شدن احزابی‌ست که دیدگاه‌ها و مواضع خود را برای جامعه شفاف کرده باشند. در خصوص همکاری خود با این واحد نکاتی را بیان می‌کنند.

با سلام در این شماره متأثر از زیست شهروندان که اخیراً به‌طور کم‌سابقه‌ای دشوار و ناامیدکننده می نماید سخن سردبیری ضمن تأکید بر ضرورت اقبال به حکمرانی حزبی تذکار می دهد اگر فشارهای طاقت‌فرسای اجتماعی از طریق تحزب مدیریت نشود، گزینه بعدی خیابان و اگر خیابان نشود گزینه زیرزمین تنها چاره کاهش فشارهای اجتماعی خواهد شد و سرمقاله ماجرای سفر اعضاء خانواده محمدباقر قالیباف برای خرید به ترکیه را بهانه یادآوری مسئولیت‌پذیری در سایه اهمیت دادن به مقوله تحزب کرده و این پرسش اساسی را مطرح می‌کند که در این قبیل موارد مسئولیت با کیست.

پر بیراه نیست اگر عدم حضور خرد و اراده ملی در ساختار مدیریت کلان سیاسی را یکی از چالش‌های اصلی مدیریتی تلقی کنیم. آیا دغدغه‌مندان نظام با هر هدف ملی یا غیر ملی، به این فکر کرده‌اند که اگر فشارهای طاقت‌فرسای اجتماعی از طریق تحزب مدیریت نشود، گزینه بعدی خیابان و اگر خیابان نشود گزینه زیرزمین تنها چاره کاهش فشارهای اجتماعی خواهد شد.

سرویس اندیشه- داوود فیرحی استاد برجسته علوم سیاسی و از معدود صاحب‌نظران حوزه سیاست ورزی حزبی، در اردوی مباحث بنیادی شاخه جوانان حزب اراده ملت ایران به‌تفصیل در مورد حکمرانی حزبی سخن گفت و با نگاهی به سابقه تاریخی موضوع در دنیا و جامعه ایران، تلاش نمود جوانان حاضر در جلسه را با مفهوم حزب و کارکرد آن و نیز چشم‌انداز آتی تحزب آشنا سازد. انتشار دوهفته‌نامه اراده ملت فرصت مغتنمی در اختیار قرار داد تا بتوانیم در تسری این قبیل مباحث در سطح جامعه در راستای تحقق حکمرانی حزبی که تنها راه سعادت و خوشبختی جامعه محسوب می‌شود، سهمی هرچند کوچک داشته باشیم. متن حاضر بخشی از سخنان ایشان است که بیش از سه ساعت طول کشید. در شماره‌های بعدی نیز بخش‌های دیگری از این مباحث تقدیم شما مخاطبین فرهیخته خواهد گردید.

سرویس سیاسی- به نقل از آرمان: بیش از دو دهه از تولد جریان اصلاحات می‌گذرد و اصلاح‌طلبان در این 20 سال توانسته‌اند با تمام فراز و نشیب‌ها کنش فعال و موفقی را در مقاطع مختلف انتخاباتی تجربه کنند. چه در 8 سال دولت اصلاحات که دولت، مجلس و شوراها به‌تناوب در اختیار اصلاح‌طلبان بود و چه پس‌ازآن که از میانه‌های دهه 80 تا اوایل دهه 90 کج‌دار و مریز در حاشیه سیاست ایران قدم برمی‌داشتند، اصلاح‌طلبان مطالبات مردم را از سر نینداختند، اما مسأله ‌ای که سال‌هاست اصلاح‌طلبان را آزار می‌دهد و موجب شده که بسیاری از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب نسبت به آن واکنش نشان دهند نقد درون گفتمانی است. نقد درون گفتمانی مسأله ‌ای بسیار حساس در این جریان است چراکه می‌تواند موجب پویایی و بالندگی هر چه بیشتر این جریان شود و آن را از دگماتیسم و خودمحوری چه به‌صورت حزبی و چه به‌صورت فردی رهایی بخشد. بر همین اساس اگر اصلاح‌طلبان پس از سال‌های 94 و 96 به نظارت و نقد عملکرد فراکسیون امید مجلس و شورای شهر می‌پرداختند امروز با انبوهی از پرسش‌ها مواجه نبودند. بسیاری شورای عالی سیاستگذاری را در این مسأله مقصر می‌دانند و برخی چند قدم جلوتر اساساً خود شورای عالی را معضلی در این مسأله می‌بینند. 8 ماه تا انتخابات مجلس باقی است و اگر اصلاح‌طلبان می‌خواهند بازهم موفقیتی بیافرینند باید این مسائل و مشکلات درون جریانی را هر چه سریع‌تر حل‌وفصل کنند. برای بررسی شرایط اصلاح‌طلبان در فرصت مانده تا انتخابات، نقد درون‌گفتمانی و تحزب‌گرایی در جریان اصلاحات، «آرمان» با احمد حکیمی‌پور دبیرکل حزب اراده ملت و عضو سابق شورای شهر تهران به گفت‌وگو پرداخته است که می‌خوانید.

سرویس سیاسی_ قریب صدسال پیش این سرمقاله نوشته‌شده است. گویا مسائل ایران در چرخه تکرار قرار دارد. حتی بعضی مطالب آن می‌تواند برای ما تازگی داشته باشد؟! این است که ازنظر فلسفه تاریخ ملت ایران تاریخ ندارد چراکه حرکت و تغییر ندارد. و در برهمان پاشنه‌ای می‌چرخد که قبلاً چرخیده، گویا ما سه هزار سال است فقط به دور خود چرخیده‌ایم. ملت‌های دیگر دوره‌های برده‌داری، کشاورزی، فئودالیته و بورژوازی و ... را تجربه کرده‌اند و رو به‌سوی جامعه فرا صنعتی و اطلاعاتی و دانایی دارند و ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم! یعنی همان دسپوتیسم شرقی و خودکامگی! به عبارتی اگرچه ما از مظاهر تمدن بشریت سود می‌بریم اما هیچ‌گاه خود مبدع و آفریننده نبوده‌ایم. یک مصرف‌کننده صرف و نیز یک مقلد تمام و کمال. آری ما تاریخ نقلی داریم اما تکامل تاریخی نه!... هنوز هم رهبران سیاسی جامعه ما همچون این نویسنده صدسال پیش، به ما آموزش می‌دهند که حزب یعنی چه. تحزب یعنی چه و ما مانند شاگردان کودن هنوز خوشحالیم که رهبران ما این‌همه فرهیخته‌اند؟! گویا برای اولین باور این سخنان را از پیام‌آوران وحی شنیده‌ایم؟! اما هیچ‌گاه نپرسیده‌ایم اگر چنین است و آن اعتقاد شماست، چرا خود را در مقام پرسش پیروانتان قرار نمی‌دهید؟ چرا به این‌ها که می‌گویید ملتزم نیستید. گویی مدرنیته هم دین جدیدی است که متولیانی دارد و ما نیز عاشقانه و واله گونه باید به دنبالش باشیم و رهبران سیاسی خود را بپرستیم و حق نقد نداریم؟! نه این‌ها برای عمل کردن است نه خلقِ دین و آیین جدید. نتیجه آزادی بیان و مطبوعات و آزادی احزاب و ... برای این است که حال ما را بهتر کند وضع جیبمان و زندگی‌مان را ارتقاء بخشد و الا می‌شود همان دعای همزاد!...مطلب پیش رو تلخیصی است از سرمقاله روزنامه حقیقت، این سلسله سرمقالات، ما را با خودمان بهتر آشنا می‌کند. که نسبت به صدسال پیش چه تغییری کرده‌ایم. پیش رفته‌ایم یا پس؟

در ایران حزب سیاسی شکل گرفت اما نمی توان تأثیری که از آن انتظار می رود در جامعه مشاهده کرد. حزب یک پدیده مدرن است وجامعه ایران یک جامعه سنتی. این پارداکس نما دست مایه ای شد تا فرصت را غنیمت شمرده به گفت گو در خصوص جایگاه تحزب در ایران از مشروطه تاکنون با جناب دکتر فیرحی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و از معدود پژوهشگران و نظریه پردازان حوزه تحزب و با حضور رحیم حمزه مسئول کمیته مباحث بنیادین حزب اراده ملت ایران نشستیم.