بزرگنمایی:

اراده ملت، فائزه صدر
تعداد قابل توجهی از مردم کشور، مخاطب تلوزیون ایران اینترنشنال هستند. استقبال از این شبکه به معنی عملکرد حرفه ای این رسانه در حوزه خبر نیست. بلکه از ضعف رسانه های داخلی در پرداختن به سهم تمامی اقوام، اقشار و نگاه های سیاسی حکایت دارد که این گروه ها را به مخاطبان رسانه ای چون ایران اینترنشنال تبدیل کرده است. چون رسانه های مطرح داخلی در انحصار چند جناح و نگاه سیاسی خاص قرار دارند، درخواست های بی شمار برای شکل گیری رسانه های کوچکتر ثبت می شود که نشانه ای از نیاز بخش های مختلف جامعه به عرصه ای برای بروز و ظهور آرا، افکار و نظراتشان است. اراده ملت در گفت و گویی با مهدی کیان، خبرنگار به این موضوع پرداخته که در ادامه می خوانید:

ابتدا یک سوال کلیشه ای دارم، کار خبرنویسی را چطور شروع کردید و چرا کار در رسانه را به عنوان شغل خود انتخاب کردید؟
من هم یک جواب کلیشه ای می گویم، از کودکی  نوشتن را شروع کرده ام و با ساختن نشریه دانش آموزی در دورانی که به مدرسه می رفتم به مسیر نوشته هایم جهت دادم. در دبیرستان دکتر شریعتی و دبستان و مدرسه راهنمایی حر ابن ریاحی نشریه نشاط را راه‌ اندازی کردم.
مدرسه من در فلکه دوم تهرانپارس بود. آن زمان نشریه دانش آموزی نشاط را راه اندازی کردم و شدم دبیرنشریه. تا دبیرستان با همان عنوان حفظ کردم و با بچه ها و اولیای مدرسه هماهنگ می شدم و فعالیت می کردم. برای یک نوجوان کار بسیار مهمی بود.
در زمان کاندیداتوری آقای خاتمی مثل یک  فعال انتخاباتی پای کار بودم تا آقای خاتمی رای بیاورد و حتی از بچه های دبیرستان و خانواده هایشان دعوت می کردم و آقای خاتمی را تبلیغ می کردم تا حتما ایشان رئیس جمهور شود.  با کار در نشریه امیدی به آینده ایران داشتم که هنوز هم در وجود من زنده است. شاید خاصیت این کار است.
در دانشگاه که قبول شدم نشریه دانش آموزی ام را تبدیل کردم به نشریه نشاط قلم و تشکل دانشجویی ساختیم و کار را ادامه دادیم تا به امروز که پناه مردم را نشر می دهیم. هم علاقه است هم وابستگی است و هم اینکه بعد از ورود به فضای نوشتن، تحلیل کردن و اندیشه ورزی انگار رشد و آگاهی خودت را مدیون رسانه هستی و دیگر نمی توانی رهایش کنی.

 در طول مدتی که در حوزه رسانه کار کرده اید، درباره گرایش های سیاسی موجود در کشور به چه دریافتی رسیدید؟ ارتباط هر کدام از این جبهه ها با رسانه و فعالان رسانه ای چگونه بود؟
من و همکارانم گرایش به اصلاحات داریم و عده ای مستقل و معتدل و حتی اصولگرا هم بین ما بود. اما آنچه بین بیشتر ماها مشترک بوده و هست این است که عموم همکاران رسانه ای من خواهان اصلاحات، اصلاح قوانین و رفع موانع و مشکلات بودند که این اهداف در عمل به خط اصلاح طلبان نزدیک تر است.
در دوره ای جناح محافظه کار را در نشریه نقد می کردیم که متاسفانه به دلیل فشار نهاد های امنیتی کار را متوقف کردیم، ولی خط و ربط اصلاح طلبان همواره در نشریه ما پر رنگ بود.
شخصیت های اصلاحطلب و مستقل با رسانه ها بهتر کار می کنند وبه خبرنگار ها اعتماد بیشتری دارند ولی اصولگرا های شناخته شده فاصله می گیرند. تندرو ها هم مرجع خودشان را دارند. حتی برخی از شخصیت های سیاسی گویی خود را از رسانه، پاسخگویی به مردم و شفاف سازی بی نیاز می بینند.
شما مدت کمی بعد از تجربه خبرنگاری، رسانه خودتان را به راه انداختید. چه چیزی باعث شد تصمیم بگیرید به طور مستقل کار کنید؟
اکثر خبرنگار های فعال در عرصه رسانه به این درد مبتلا هستند از جمله خود من . ما کارمان را با دنیایی از ایده و طرح شروع می کنیم ولی متوجه می شویم در جایی که مشغول به کار هستیم فرصت و یا مجوز اجرای آن ها را نداریم. به همین دلیل به دنبال مسیر دیگری برای عرضه فکر و اندیشه خودمان هستیم.
برای این که بتوانم کارم را ادامه بدهم عضو حذب مئتلفه شدم  و مقالاتم را برای نشریه آن ها می فرستادم ولی می گفتند تند می نویسید و چاپ نمی‌ کردند تا اینکه  متوجه شدم نگاه محافظه کارانه در عموم نشریات مطرح جاری است. از آن مجموعه جدا شدم و در سال 97 نشریه مستقل خودم را راه اندازی کردم.
اول نشریه پناه مردم را به صورت روزنامه درخواست دادم و موافقت کردند اما گفتند که در روز باید 5000 نسخه اعلام وصول داشته باشید من به هیئت نظارت مطبوعات درخواست مجدد دادم که به من ماه نامه بدهند. چند شماره منتشر کردیم و هزینه کاغذ مطبوعات سنگین شد.
این طور شد که درخواست فصل نامه الکترونیکی دادم و با موضوعات سیاسی، اجتماعی کار را ادامه دادم تا اینکه در سال 1400 مجوز پایگاه خبری  پناه مردم نیوز را گرفتم.
مساله دقیقا این است کسانی که ایده ای، طرحی و حرفی برای گفتن دارند نمی توانند از طریق رسانه های مطرح و پر مخاطب صدای خود را به جامعه برسانند. ما در تنگنا قرار می گیریم و برای شنیده شدن رسانه خودمان را راه اندازی می کنیم. در این مرحله هم طرح و ایده و اندیشه کار وجود دارد ولی مسائل مالی و بروکراسی اداری جلوی ما را می گیرد.
در نهایت عقاید و اندیشه حبس می شود و مسیری پیدا نمی کند که خود را به جامعه برساند. بسیاری از هفته نامه ها و پایگاه های خبری و نشریاتی که فقط در حد مجوز هستند مسیری مشابه را طی کرده اند. اگر رسانه آزاد و پر مخاطب داشته باشیم اینهمه مجوز رسانه صادر نمی شود. همه از همان تریبون ها حرفشان را می زنند. خبرگزاری، روزنامه و مجله صدای مردم و پناه مردم می شود و بسیاری از مشکلات مردم را به مسئولین انتقال می دهد.

به عقیده شما این وضعیت یک ظرفیت است یا ضعف؟! ترافیک مجوز داریم و رسانه های بیشماری که با یکی دو نیرو کار می کنند، مخاطب ندارند و دیده و خوانده نمی شوند و در مقابل تعداد معدودی رسانه پر مخاطب که در انحصار افراد و نگاه های خاص قرار دارند. تحلیل شما از این وضعیت چیست؟
می‌ خواهم در این خصوص تجربه بیست ساله ام را در چند  آیتم عنوان کنم . آیتم اول  این است که  سواد رسانه خیلی مهم است. تعداد بالای رسانه بر آموزش سایه انداخته، رسانه های قدرتمند و باسابقه نیروهای خوبی تربیت می کنند ولی از این رسانه های کوچک تولید و تربیت نیرو را نمی توان انتظار داشت. چون جریان کار به نحوی نیست که خبرنگار مبتدی بیاید و اینجا حرفه ای شود.
نحوه خبرنویسی و گزارش نویسی در جذب مخاطب رسانه حرف اول را می زند و یکی موضوعاتی است که اکثر خبرنگاران رسانه های کوچک در مورد اش مشکل دارند چون این رسانه ها بودجه کمی دارند به جریان آموزش، کسب تجربه و مطالعه بها نمی دهند.من با خبرنگاران زیادی کار کرده ام متاسفانه نواقص را می دیدیم ولی چون از نظر مالی توانایی لازم را نداشتیم نمی توانستیم برای آموزش نیرو ها هزینه کنیم. از این نظر سواد رسانه در مجموعه های کوچک پایین تر است و همین از میزان جذب مخاطب می کاهد.
موضوع بعدی حقوق رسانه و آموزش حقوق رسانه و خبرنگار است که در این مورد هم با ضعف جدی روبرو هستیم. باید وزارت ارشاد پیگیر باشند. بسیاری از خبرنگار ها حداقل یکی دو بار در طول دوره کاری خود خواسته شده یا دستگیر شده اند. خبرنگار و رسانه از حقوق اش مطلع نیست. هزینه گرفتن وکیل بالا است. هر نهادی برخورد سلیقه ای خودش را با رسانه ها و خبرنگاران دارد. اگر رسانه را به واقع رکن چهارم دموکراسی بدانیم باید احترام به حقوق رسانه و آزادی هایش را در نهاد های دولتی و سایر مجموعه ها محترم بشماریم.
سایه جرایمی مثل “نشر اکاذیب” ، “گزارش خلاف واقع” و “اقدام علیه امنیت ملی” دور سر خبرنگار و رسانه اش می چرخد. اینکه بعد از دستگیری و در مراحل رسیدگی به پرونده چه تصمیمی گرفته شود و چه رفتاری با خبرنگار شود این به انصاف نهاد های امنیتی  و قضایی  بسته است که عموما با خبرنگاران برخورد سلبی و امنیتی می کنند.
متاسفانه در جهت تشخیص جرم سیاسی و جرم امنیتی به جامعه خبری حداکثر فشار وارد شده و بی انصافی هایی با خبرنگار و رسانه رفته است. این مسائل موجب تضعیف رسانه و نزول عرصه خبر است. ضمن اینکه در جهان نیز به رفتار هایی ناخوشایند با خبرنگار محکوم و معروف شده ایم که به نفع نظام و کشور نیست.
این نکته باید در میان نهاد های امنیتی و قضایی پذیرفته شود که وظیفه خبرنگار انعکاس وقایع است و حضور در صحنه برای ساخت محتوای صحیح الزامی است. در بازجویی از من خبرنگار می پرسند: “برای چه در فلان صحنه حاضر شده بودی؟” جواب می دهم: “برای تهیه خبر رفته بودم.” به من می گویند: “غلط کرده بودی!” این نشان می دهد آن فرد بازجو اصلا با کار رسانه و وظیفه خبرنگار آشنا نیست یا عملا رسالت رسانه را قبول ندارد و کاملا مخالف دموکراسی و آزادی رسانه است. چنین افرادی نباید در حوزه رسانه ها و خبرنگاران کار کنند و تصمیم گیرنده باشند.
ممانعت از کار خبرنگاران داخلی بهترین فرصت را برای عناصر خارجی، تجزیه طلبان و اغتشاشگران فراهم می کند. این رفتار غلط است حقوق رسانه و خبرنگار را به رسمیت بشناسید. خبرنگاران رسمی داخل کشور و رسانه ها را با داغ و درفش  نترسانید و از عمل به وظایفشان محروم کنید که به ایران اینترنشنال فرصت جذب مخاطب می دهید! با این نگاه حاکمیت به رسانه، کل کشور ضرر کرد.
در ماجرای شهریور 1401 اگر رسانه ها و احزاب مرجعیت کار را در دست می گرفتند، قطعا  موضوع مرگ شادروان مهسا امینی برای کشور کم هزینه تر حل و فصل می شد و این مشکلات بی شمار را برای مردم و نظام به وجود نمی آورد .