سخن سردبیری

حوزه اخلاق با انتخاب‌های فردی ما در مورد اعمال درست و نادرست، ارتباطی تنگاتنگ دارد. تمامی حوزه‌های رفتاری روزمره لزوماً به پرسش‌های اخلاقی نمی‌پردازند، اما ابهامات و چالش‌های اخلاقی، بخش وسیع و عمیقی از آنها را در بر می‌گیرند.

حدود بیست‌واندی سال قبل و زمانی که دولت وقت به تشکیل شوراهای شهر و روستا اهتمام ورزید، این گمان برای کنش‌گران سیاسی در ایران ایجاد شد که میتوان با تفکیک سیاست خُرد از کلان، راه جدیدی را در مدیریت کشور ایران گشود.

رابطه ملت و حاکمیت از مولفه‌های ضروری برای بقای یک کشور است. رابطه‌ای که در آن طرفین نسبت به یکدیگر حقوق و وظایفی دارند. رابطه‌ای پویا که با زمان و اقتضائاتش همراه است و در یک‌صد سال گذشته، پیگیری حق زنان بخشی از آن بوده و هم اکنون مجرم شناختن آنها!

سال ۱۴۰۱ با همه امیدها و ناامیدی ها به پایان رسیده و بهاری دیگر آغاز شده است. سردبیری نشریه اراده ملت ضمن تبریک سال نو به همه ایرانیان، گزارشی از عملکرد نشریه و حزب در دو بخش تقدیم عزیزان می‌نماید.

وقت بودجه نویسی که می شود انگار زخم های لخته بسته ما را دوباره باز می کنند و خون میاندازند تا دیگر بار یادمان بیافتد که در کجا زندگی می کنیم و چه کسانی را بر سرنوشتمان حاکم کرده ایم.

به عادتی دیرین و مألوف، وقتی در ماه‌های پایانی سال هستیم، بحث بودجه، تورم سالانه، میزان حقوق کارگری سال بعد و مسائلی نظری آن در محافل و رسانه‌ها داغ می‌شود. هر کسی که در این زمینه مختصر اطلاعات و تجربه‌ای دارد پا به میدان می‌گذارد و نظریات خود را ابراز می‌دارد.

یک بررسی ساده در باب «مولدسازی»، شهروندان را با اشکال ساده و خُردی از مولدسازی یا همان فروش اموال دولتی در برخی سازمان‌ها آشنا می‌کند. حالا گویا قرار است که این پدیده در ابعادی وسیع، نامحدود و افسارگسیخته صورت بپذیرد.

اگر نگوییم همه، اغلب مفاهیم، مضامین و مطالب منطقی و فلسفی از واقعیتی ساده و دم‌دستی حکایت دارند که از فرط بداهت ناپیدا به نظر می‌رسند، به‌مثابه کسی که ساکن ساحل دریاست و صدای دریا را مادامی‌که به دلیل خاصی توجهش را جلب نکند، متوجه نمی‌شود.

در بغل گوش ما کشور افغانستان روزگار خوشی را تجربه می کند. در آن کشور کودکان در روستاهای دور افتاده به دنیا می آیند، خارج از مناسبات سرمایه دارانه کودکی می کنند و با اسباب بازی های ساده و دست ساز و در دل طبیعت شادی می کنند تا به سن مدرسه برسند

کارگروه کوچکی در حزب اراده ملت ایران از اواسط مرداد تا اواسط مهرماه سال جاری عملکرد شش وزارت خانه (وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات / وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی / وزارت علوم، تحقیقات و فناوری / وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی / وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی / وزارت صنعت و معدن و تجارت) و دو سازمان دولتی (سازمان برنامه‌ و بودجه / سازمان مناطق آزاد تجاری صنعتی) را مورد بررسی قرار داد

دلسوزان بسیاری در عرصه‌های گوناگون به ویژه مدیریت کلان سیاسی پیوسته تلاش کرده و می‌کنند تا راهکارهای ملی برای مدیریت انواع و انبوه چالش‌های اجتماعی و ملی تدبیر کنند که بیراه نیست اگر ادعا شود

احتمالا برخی مخالف این گفته باشند، اما، بی‌شک یکی از دلایل وقایع و التهاب اجتماعی و سیاسی جاری، «به حاشیه رفتن خرد» است. در راستای برون‌رفت از شرایط بسیار نامطلوب و دلخراش، نکاتی کاربردی و بنیادی را به اذهان و اراده‌هایی که به هر دلیل مصمم به حفظ و تداوم مناصب سیاسی و مدیریتی خود هستند، یادآوری می‌کنیم.

تحلیل‌ها، خبرها و اظهار نظرهای بی‌شماری پیرامون وقایع و تنش‌های اجتماعی اخیر، از جانب افراد، گروها، جناح‌ها و حتی کشورهای بیگانه با اهداف و منافع متفاوت و متضاد، ارایه شد. اما جای تبیین چیستی، کارکرد و چرایی پدیده خشونت، تقریباً در بیشتر تحلیل‌ها و اظهار نظرهای صادقانه و مغرضانه، خالی بود و است.

این موجز تلاشی است برای درک ریشه‌های جوامع پر چالش و نظام‌های سیاسی ناکارآمد. به عبارتی، درک این حقیقت تلخ که چرا شهروندان در برخی نظام‌های سیاسی نمی‌توانند زیستی همراه با امنیت، آرامش، رفاه، امید، نشاط و... نسبی داشته باشد؟ ازاینرو، به منظور حصول درک فوق الذکر، تبیینی کلی، مختصر و کاربردی از دو مفهوم حکمرانی و ایدئولوژی ارایه می‌شود.

به گواه سراسر تاریخ جوامع، قائده تغییر و تحول در ساختارهای حکمرانی “فرا ارادی” است. بدین معنی که تغییر، تحول و تکامل نظام‌های سیاسی مبتنی بر خواست، اراده یا اهداف برخی صاحب منصبان یا یک اقلیت نیست.

این موجز اشاره ای بسیار کلی و مختصر به یکی از موانع اصلی مدیریت و حل و فصل انواع و انبوه چالش های اجتماعی، یعنی “انفعال منتقدان” شرایط نابسامان جامعه، است.

مجموعه اتفاقاتی که اخیراً در سطح کلان مدیریت کشور مشاهده می‌شود امکان ارائه هرگونه تحلیلی را برای صاحب‌نظران سخت، مشکل و پیچیده می‌نماید، از بحث موروثی شدن رهبری، فاجعه زیست‌محیطی خشک شدن دریاچه ارومیه و ...

باوجوداینکه همه سیاست ورزان و بزرگان کشور بر اهمیت و ضرورت وحدت میان مسئولین، سیاست ورزان رسمی و غیررسمی‌ تأکید و اصرار دارند، اما در عمل مشاهده می‌شود برخی سیاست ورزان اظهارات و عملکردی از خود بروز می‌دهند که فرسنگ‌ها با نیاز کشور به انسجام جناح‌های گوناگون پیرامون منافع ملی، فاصله دارد.

بر کسی پوشیده نیست که شهروندان دچار انواع دشواری‌ها در عرصه‌های گوناگون به‌ویژه معیشتی و اقتصادی هستند. اینکه انواع چالش‌های اجتماعی و ملی که ریشه در ناکارآمدی مدیریت کلان سیاسی دارد، غیرقابل‌انکار است؛ اما پرسشی که باید پاسخ داده شود، اینکه دلایل ناکارآمدی مدیریت کلان سیاسی چیست؟ چرا شهروندان کشوری بااین‌همه منابع و ذخایر خدادادی، شهروندان وطن‌دوست، جوانان تحصیل‌کرده و باانگیزه، نخبگان عالم در عرصه‌های گوناگون «علمی»، تاریخ کهن و پرافتخار و ... باید این همه گرفتار انواع چالش‌های دشوار و غیرمنطقی باشد؟

با توجه به اینکه در عرصه دیپلماسی، «قدرت ملی» تنظیم‌کننده سازوکار عرضه و تقاضا است، آنگاه باید گفته شود تنش‌زدایی از روابط خارجه تابع بازگشت دیپلماسی به ذات و خاستگاه علمی خود، یعنی «مذاکره بر سر منافع ملی» و نه هیچ هدف دیگری (منافع جناحی) است.

مردم در ادبیات سیاسی یکی از مبهم‌ترین و معماگونه‌ترین واژه‌ها است، از چالش‌های جدی عرصه سیاسی، یکی این که صاحب‌منصبان و متنفذین بسیاری، به‌وفور از واژه مردم در اشاره به نمایندگی و سخنگویی‌ ایشان، استفاده می‌کنند.

تقریباً ۱۹ سال پیش در ۲۹ مهر ۱۳۸۲ اولین مذاکره هسته‌ای ایران با سه کشور اروپایی در سعدآباد برگزار شد و در پایان این مذاکره با تصویب بیانیه‌ای، ایران برای بازدید بازرسان آژانس انرژی اتمی از تأسیسات اتمی خود اعلام همکاری کرد و گازدهی در سانتریفیوژهای نطنز را در راستای راستی‌آزمایی و اثبات صلح‌آمیز بودن فعالیت هسته‌ای ایران، به صورت داوطلبانه و برای مدت محدود تعلیق کرد. انگلیس و فرانسه نیز متعهد شدند تا از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل جلوگیری کنند. این مذاکره شروع یک مسیر پرفرازونشیب برای ایران و قدرت‌های جهانی بود، مذاکراتی که در این سال‌ها بخشی از تاریخ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایرانی‌ها شده است.

روزانه تعداد بی‌شماری تحلیل و نقد پیرامون ناکارآمدی در سطوحِ مدیریت کلان سیاسی ارائه می‌شود؛ که این ناکارآمدی، منشأ انبوه چالش‌های اجتماعی و بسترسازِ زیستی طاقت‌فرسا برای شهروندان است. این تحلیل‌های متعدد در انواع رسانه‌های نوشتاری، مجازی، صوتی، تصویری و ... تولید و به شهروندانی که “تشنه و جویای آرامش، ثبات و امید” هستند، عرضه می‌شود؛ اما بنا بر شواهد عینی، مدیریت کلان سیاسی به دلایل نامشخص، هیچ تأثیری از انبوه تحلیل‌هایی که تبلور نگرانی‌های اجتماعی است، نمی‌پذیرد.

دلسوزان و دغدغه مندان بسیاری تلاش می‌کنند تا راهکارهایی کم‌هزینه، منطقی و امکان‌پذیر برای برون‌رفت از زیست پر چالش و ناامیدکننده شهروندان تدبیر کنند. اما ظاهراً تلاش صادقانه وطن‌پرستان برای بهبود شرایط اجتماعی غیرعقلانی، همواره با موانع غیرقابل‌عبور مواجه می‌شود. این موجز تلاش دارد تا به یکی از عوامل اصلی ناکامی تلاش‌های صادقانه دغدغه مندان سلامت و امنیت ایران، اشاره‌ای کلی و مختصر داشته باشد.

یقیناً برخی خواهند گفت، طرح پرسش حکومت چیست؟ شبیه عبارت “بابا آب داد” در کتب اول دبستان است. اما با توجه ‌به انواع و انبوه چالش‌های اجتماعی و ملی به‌ویژه چالش بی‌سابقه معیشتی میلیون‌ها شهروند، پر بیراه نیست اگر ادعا شود که لازم است پرسش حکومت چیست (بابا آب داد) برای برخی صاحب‌منصبان تبیین شود.

بنا بر شواهد عینی، ظاهراً، تحلیل ها و نقدهای سیاسی هیچ اثری بر اذهان تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر مدیریت کلان ندارند، یا به عبارتی، بازار تحلیل‌ها و نقدها سیاسی بسیار کساد است. ازاین‌رو، چند نکته پیرامون شرایط غیرقابل‌فهم معیشتی، اقتصادی و... در قالب درد و دل ارائه می‌شود تا شاید توجه ذهن یا گوشی را در کهکشان مدیریت سیاسی که “مملو از سیاه‌چاله‌هاست”، جلب کند.

پر بیراه نیست اگر عدم حضور خرد و اراده ملی در ساختار مدیریت کلان سیاسی را یکی از چالش‌های اصلی مدیریتی تلقی کنیم. آیا دغدغه‌مندان نظام با هر هدف ملی یا غیر ملی، به این فکر کرده‌اند که اگر فشارهای طاقت‌فرسای اجتماعی از طریق تحزب مدیریت نشود، گزینه بعدی خیابان و اگر خیابان نشود گزینه زیرزمین تنها چاره کاهش فشارهای اجتماعی خواهد شد.

بی‌شک انواع و انبوه چالش‌های اجتماعی و ملی که آینده مبهم و پرمخاطره‌ای را پیشِ روی ما قرار داده است، می‌طلبد تا نگاهی عمیق‌تر از وقایع پیرامون را مبنای تحلیل‌های سیاسی قرار دهیم. بنابراین بجای پرداختن به چالش‌های جاری سیاسی و اجتماعی ناامیدکننده، این موجز تلاش دارد تا به یک ویژگی ممتاز بزرگان وطن‌پرست تاریخ ایران‌زمین بپردازد.

درآوردن یک نشریه همیشه کار سختی بوده است. اینکه هم بخواهی حرف‌های خودت را بزنی و هم چیزی را بگویی که برای مخاطبین دل‌چسب باشد سخت است. کار ما به‌عنوان ارگان و صدای یک نهاد سیاسی سخت‌تر هم هست چراکه امروز مردم ما - شاید به‌درستی - از سیاست و سیاست‌ورزان بیزار هستند، اما در این میان نکته‌ای مغفول مانده است.

معمولاً روزهای پایانی سال یا باید در مورد وقایع خوب و بدی که در طول سال اتفاق افتاد، سخن گفت یا نگاهی به آینده پیش رو انداخت. ازآنجاکه اذهان بسیاری با گرایش‌ها، اهداف و منافع متناقض به ارزیابی، تحلیل و یادآوری وقایعی که گذشت، می‌پردازند، این موجز ترجیحاً کنکاشی در “آینده مبهم” و قابل پیش‌بینی است.