بزرگنمایی:

به گزارش خبرنگار حامانیوز، حمید سپهری؛ نان به‌عنوان مهم‌ترین منبع کالری و پروتئین در تغذیه کشور نقش و اهمیت خاصی را دارا هست و ارزان بودن آن سبب گردیده که در سال‌های اخیر جانشین سایر مواد خوراکی در جیره غذایی گردد. بررسی میزان مصرف نان از دهه 50 تاکنون نشان می‌دهد که مصرف این ماده غذایی با سایر مواد غذایی جایگزین خصوصاً برنج رابطه معکوس داشته و هرگاه از مقدار مصرف سایر مواد غذایی جایگزین کاسته شده است به مقدار مصرف نان افزوده‌شده است.
نکته قابل‌توجه در زمینه مصرف روزافزون این محصول میزان چشمگیر ضایعات این ماده غذایی از مرحله تولید و مصرف است که باید اصول علمی خاصی رعایت گردد تا از آن جلوگیری به عمل آید.
بر اساس برآورد کارشناسان 10 درصد کل تولید محصول گندم هرسال براثر عدم رعایت اصول صحیح برداشت تا زمان پایان تهیه آرد از بین می‌رود که بخش عمده آن دررابطه‌با ذخیره‌سازی گندم و محدود بودن ظرفیت سیلوها و انبارها و عدم تجهیزات و کاربرد فنّاوری پیشرفته جهت جداسازی بذرها و ناخالصی‌ها سیستم تهویه و هوادهی و عدم وجود امکانات کافی در این زمینه و کنترل‌های لازم ازنظر رطوبت و حرارت با آفات انباری هست که با به‌کارگیری روش‌های مناسب ذخیره‌سازی می‌توان حجم بسیاری از این مشکلات را کاهش داد.
درگذشته اکثریت نانوایان غالباً از کسانی بودند که در این فن کارکرده و تجربه اندوخته بودند. این‌ها توانایی شناخت انواع آرد را جهت اختلاط با یکدیگر ازنظر کیفیت نان، قیمت آرد و میزان آن داشتند متأسفانه این دسته از نانوایان به‌شدت کاهش پیدا کرده است.
نانوائی‌های قدیمی دارای مساحت زیادی بودند ولیکن در سال‌های اخیر به دلیل افزایش بهای مغازه‌ها و سرقفلی آن‌ها و سودآوری بیشتر صنوف دیگر، مغازه‌های احداث‌شده کوچک شده‌اند و مغازه‌های قدیمی با جدا کردن بخشی از مغازه خود مشاغل دیگر ایجاد کرده و لذا نوعاً انباری حتی برای ده روز ندارند. از طرفی به دلیل انحصاری شدن معاملات گندم و آرد و غیررقابتی شدن تولید امکان انتخاب از نانوا سلب شده و نانوا نیز انگیزه اختلاط آردها را ندارد.
قاچاق آرد و صادرات ماکارونی که از یارانه‌های آرد بهره می‌گیرند و بدون هیچ اعمال شرایطی این محصول را به کشورهای منطقه و اروپایی و آمریکایی صادر می‌کنند، برای تولیدکننده می‌تواند سودآور باشد اما برای اقتصاد کشور آسیب محسوب می‌شود چراکه مابه‌التفاوت یارانه‌ای که به این محصول تعلق می‌گیرد به کشور بازنمی‌گردد و آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها نیز چون محصول ارزان‌تر به دستشان می‌رسد از آن استقبال می‌کنند. صادرات محصولاتی که دارای یارانه هستند به‌نوعی آسیبی برای اقتصاد کشور محسوب می‌شوند و شرایطی خاص نیز برای صادرات آن‌ها اعمال نمی‌شود همچنان ادامه دارد.
دراین‌خصوص با یکی از فعالان صنف خبازان که رئیس تعاونی این صنف در آزادشهر است گفتگویی داشته‌ایم که نظر شما را به آن جلب می‌کنیم:
محمدتقی میرزایی دبیر حزب اراده ملت در شهرستان آزادشهر، رئیس شرکت تعاونی صنف خبازان شهرستان آزادشهر متولد سال 1343 که تمامی سال‌های عمر خویش را در این حوزه مشغول به فعالیت بوده است و نخستین نان آزاد را در شهرستان آزادشهر پخت کرده است، عنوان کرد: به‌صورت کلی باتوجه‌به پی‌گیری‌هایی که در زمینه حقوق صنفی انجام دادم بعد از مدتی اعضای صنف بنده را به‌عنوان رئیس یا مسئول شرکت تعاونی صنف خبازان برگزیدند. 
وی با اشاره به شرایطی که بر وضعیت نانوایی‌ها حاکم است، عنوان کرد: وضعیت نان در شهرستان آزادشهر و سایر شهرهای کشور بسیار وخیم است و اکثریت غالب شاغل در این صنف کارگرانی با شرایط مالی بسیار ضعیفی هستند و در این میان اضافه کنید تمامی هزینه‌هایی که یک نانوایی با آن‌ها روبرو است.
وی با اشاره به افزایش هزینه‌های سالانه آب، برق، گاز و مالیات گفت: در کنار این افزایش قیمت‌ها، قیمت نان افزایش چندانی نداشته است و این مشکلات هم باعث شده است که نانوایی یک شغل اقتصادی نباشد.
وی با اشاره به افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، عنوان کرد: باقی هزینه‌های تولید نان ازجمله دستمزد کارگر، هزینه آب، برق، گاز، پرداخت مالیات و اجاره واحد صنفی حدود 90 درصد است که مدام در حال افزایش است
مسئول شرکت تعاونی خبازان آزادشهر عنوان کرد: با افزایش قیمت برنج و مواد غذایی ازاین‌دست و همین‌طور گرانی نهاده‌های دامی شهروندان و دامداران به خرید بیشتر نان و آرد روی آورده‌اند و اکنون آرد آزاد نیز به بالاترین قیمت خود رسیده است.
میرزایی افزود: نانوایی‌هایی در این شهر وجود دارد که از شهرستان‌ها یا استان‌های دیگر آرد تهیه می‌کردند و با سود اندک نانوایی پخت می‌کردند اما اکنون نیز این امکان ازمیان‌رفته است و این اتفاق به‌مانند این می‌مانست که سهمیه آرد بیشتر شده باشد و مردم بتوانند با فراوانی نان بیشتری تهیه کنند اما امروز با گرانی آرد این اقدام به‌صرفه نیست و به‌آسانی دسترس‌پذیر هم نیست.
وی تصریح کرد: این شهرستان همانند تنگه هرمز است و در سه‌راهی قرار گرفته است که شمار زیادی از مسافران برای رسیدن به سمنان، زابل، زاهدان، گنبدکاووس که به عشق‌آباد راه دارد و ... در این شهرستان توقف دارند و نیاز به نان پیدا می‌کنند و بنابراین افزایش سهمیه این شهرستان ضروری است.
وی با اشاره به اینکه کیفیت آرد کارخانه‌های این استان در وضعیت خوبی قرار دارد، گفت: این اتفاق منهای تعداد کمی از کارخانه‌ها که کیفیت پایینی دارند و نانواها نیز گلایه دارند، صادق است البته بیشترین کارخانه‌های آرد در استان گلستان است چراکه کشت گندم زیادتری را در این منطقه شاهد هستیم.
وی خاطرنشان کرد: هرچند برخی از نانوایی‌ها شیطنت داشتند و آردفروشی می‌کردند اما همین آرد نیز به نانوایی‌های دیگر فروخته می‌شد و نان دوباره به دست مردم می‌رسید.
وی با بیان اینکه به کارخانه‌هایی که دارای کیفیت پایین آرد هستند تذکرات لازم را داده‌ایم اما همچنان به عمل خود ادامه می‌دهند، گفت: این کارخانه‌ها ازآنجایی‌که با تولید آرد کیفیت پایین سود بیشتری به دست می‌آورند تأکید بر تکرار آن دارند پس کسب سود و طمع برای کسب بیشتر آن بسیاری از اوقات می‌تواند برابری و توسعه را با مشکل مواجه کند به‌خصوص که نظارتی نیز وجود ندارد.
وی با بیان اینکه تفاوت قیمت آرد آزاد با دولتی 14 هزار تومان است، افزود: کیفیت نان‌هایی که با آرد آزاد پخت می‌شود بهتر است و این در حالی بود زمانی که دولت نرخ آرد دولتی را 40 هزار تومان مشخص کرد در بازار آزاد 65 تا 70 هزار تومان معامله می‌شد.
وی به خبرنگار حامانیوز عنوان کرد: درگذشته آرد در بازار سیاه 70 هزار تومان بود اما اکنون به 300 هزار تومان افزایش پیدا کرده است و به این دلیل اکنون نانواها با کمبود آرد مواجه شده‌اند و دیگر نمی‌توانند از بازار آزاد نیز آرد تهیه کنند و یا از دیگر نانواها خریداری کنند چراکه قیمت‌ها بسیار افزایش‌یافته است و این موضوع نیز می‌تواند کمبود نان را به وجود آورد.
وی با اشاره به قاچاق آرد و مضراتی که می‌تواند برای اقتصاد داشته باشد، گفت: می‌دانید اگر نانوا دو کیسه آرد خود را بفروشد آن آرد توسط نانوایی دیگر به چرخه پخت بازمی‌گردد اما عمده قاچاقی که در این حوزه اتفاق می‌افتد مربوط به خوراک‌های دام و صادرات محصولاتی است که دارای یارانه هستند اما به قیمتی ارزان و بدون نظارت صادر می‌شوند همچون ماکارونی!
وی افزود: دامداران برای خوراک دام‌های خود از آرد به‌واسطه آنکه نسبت به سایر نهاده‌های مورداستفاده ارزان‌تر است استفاده می‌کنند و این عامل می‌تواند منجر به کمبود نان شود. فردی که برای خوراک دام اقدام به این عمل می‌کند می‌تواند از راه‌های مختلفی بهره گیرد به‌عنوان‌مثال چند فرد را در صف نانوایی می‌گذارد و هر فرد 50 نان بگیرد و این عمل را در سایر نانوایی‌ها نیز انجام می‌دهد و تعداد زیادی نان می‌شود و یا اینکه از هر نانوایی چند کیلو آرد خریداری کند به بهانه‌های مختلف می‌تواند وزن زیادی آرد تهیه کند و این اتفاقات می‌تواند منجر به کمبود نان برای مصرف‌کننده اصلی شود و نمی‌توان تشخیص نیز داد.
وی یادآور شد: شنیده‌شده است که دولت قصد دارد طرحی را ارائه کند بدین ترتیب که به‌ازای مصرف تعداد نان خانوارها یارانه‌ای مشخص به‌حساب خانواده‌ها واریز کند و خانوار دیگر نان را به‌صورت آزاد تهیه کند و یارانه‌ای که اکنون برای نانوا تعلق می‌گیرد برداشته می‌شود و به مصرف‌کنندگان اصلی داده می‌شود و این امر می‌تواند از کمبود نان و قاچاق آرد نیز جلوگیری کند.
زمانی که این اتفاق بیفتد کارخانه‌ها نیز بایستی در فضای رقابتی شرکت کنند و اگر آردهای آن‌ها از کیفیت پایینی برخوردار باشد دیگر نانواها که خود نیز در فضای رقابتی برای کیفیت بالاتر مشغول به فعالیت هستند تا مشتری بیشتری جذب کنند از آن‌ها آردی خریداری نمی‌کنند.
میرزایی با بیان اینکه مهارت نانوا و کارکنان در کیفیت نان بسیار تأثیرگذار است گفت: این مهم به‌مانند فردی بی‌سواد و باسواد در جریان زندگی است اگر طرح دولت اتفاق افتد راه برای این نوع کارگران بی‌مهارت باز نمی‌شود اما با وضعیت فعلی که نانوا درآمد پایینی دارد برای کاهش مخارج خود از کارگران کم مهارت یا بدون مهارت استفاده می‌کند.
اکنون با کمبود کارگران نانوایی مواجه هستیم چراکه کارگران در نانوایی 80 هزار تومان دریافت می‌کنند و اما در سایر امور همچون ساختمان روزی 300 هزار تومان دریافتی دارند به نظر شما کدام‌یک را برمی‌گزینند؟ در شهرستان ما نیز این مشکل بسیار جدی است.
قیمت فعلی نان ازنظر ثروتی که در کشور وجود دارد، باید رایگان باشد اما با شرایط حاکم امروز متناسب است باتوجه‌به اینکه شرایط فعلی از منظر اقتصادی برای مردم دشوار است پیشنهادی که مطرح می‌شود آن است که سهمیه نانواها دو کیسه افزوده شود و اما قیمت نان افزایش پیدا نکند هرچند کار سنگین‌تری را باید انجام دهیم.