بزرگنمایی:

شینزوآبه نخست‌وزیر 67 ساله ژاپن و عضو حزب لیبرال دموکرات روز جمعه 17 تیر و در حین سخنرانی انتخاباتی توسط گلوله سرباز سابق نیروی دریایی ژاپن کشته شد. ژاپن یکی از امن‌ترین کشورهای دنیا است و در سال 2021 تنها یک نفر در این کشور بر اثر گلوله کشته شده است. ترور این سیاستمدار کهنه‌کار ژاپنی نه فقط برای مردم ژاپن بلکه برای بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی تلخ و دردناک بود. شینزوآبه که بیشترین مدت پست نخست وزیری را در ژاپن داشت برای اولین بار در سال 1993 به مجلس نمایندگان راه یافت و در سال 2005 به عنوان جوان‌ترین نخست وزیر ژاپن پس از جنگ جهانی انتخاب شد. این سمت زیاد به طول نکشید و پس از یک سال بخاطر بیماری و شکست حزب لیبرال دموکرات استعفا داد. آبه در سال 2012 دوباره به عنوان رهبر حزب انتخاب شد و تا سال 2020 نخست وزیر بود و این بار هم به‌خاطر بیماری استعفا کرد.

سیاست بخشی از زندگی خانواده آبه بوده است، پدربزرگ او در سال 1957 تا 1960 نخست وزیر بود، همچنین عموی بزرگ او نیز از 1964 تا 1972 در این پست بود. خانواده آبه برای ما ایرانیان هم آشنا هستند، شینتارو آبه پدر شینزو در سال 1362 به عنوان وزیر امور خارجه برای پایان دادن جنگ ایران و عراق به ایران سفر کرد که بی نتیجه ماند. حتی این کشور در سال 1988 بودجه سالانه 10 میلیون دلاری دراختیار ناظران نظامی سازمان ملل متحد قرار داد تا به آتش بس بین ایران و عراق نظارت کنند؛ اما مهم‌ترین رویداد سیاسی بین ایران و ژاپن برمی‌گردد به سال 1398 و سفر شینزو آبه به تهران و تلاش او برای میانجیگری بین ایران و آمریکا. شینزو آبه در این سفر به دیدار حسن روحانی رفت، سپس مهمان رهبر ایران بود که بعد از صحبت‌های رهبر ایران از تحویل نامه‌ای که در دست داشت خودداری کرد و در طول جلسه گفتگو با رهبر ایران هم دو کشتی ژاپنی در خلیج فارس مورد حمله موشکی قرار گرفتند.

سال 2005 زمانی که آبه قدرت را در دست گرفت به عنوان یک محافظه کار شناخته می‌شد. شینزو آبه روابط بسیار خوبی با قدرتهای غربی داشت، او در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی کارشناسی ارشد سیاست عمومی خوانده بود و در طول عمر سیاسی خود هم‌زمان همکاری‌های گسترده‌ای با جرج بوش، اوباما و ترامپ داشت. شینزو آبه حتی در سال 2016 همراه با باراک اوباما از پرل هاربر و بنای یادبود کشته شدگان آمریکایی در جنگ جهانی دوم دیدار کرد. پس از آزمایش‌های هسته‌ای کره شمالی، آبه از تحریم‌های سازمان ملل علیه این کشور حمایت کرد و حتی تحریم‌های یک‌جانبه علیه کره شمالی وضع کرد که شامل ممنوعیت بازدید از بنادر ژاپن توسط کشتی‌های کره شمالی بود. او همچنین متعهد شد که در قانون اساسی پس از جنگ که محدودیت‌های شدیدی را برای ارتش این کشور اعمال می‌کرد، تجدید نظر کند. در امور داخلی، آبه قول داد که سیستم‌های بازنشستگی و بیمه درمانی کشور را تقویت کند. با این حال، دولت او خیلی زود درگیر یک سری رسوایی‌های مالی شد و در سال 2007 پس از شکست حزب لیبرال دموکرات مجبور به استعفا شد.

سال 2012 آبه به قدرت برگشت و احساس‌های ناسیونالیستی او باعث شد در اولین اقدام به بازدید از معبد یاسوکانی که متعلق به کشته شدگان نظامی ژاپنی محکوم به جنایات جنگی در جنگ جهانی دوم برود. سیاست‌های اقتصادی آبه در سال‌های 2013 و 2014 باعث کاهش نرخ بیکاری در این کشور شد. شینزو آبه به دنبال احیای قدرت نظامی ژاپن بود، کابینه آبه با تصویب لوایحی در می 2015، استفاده از نیروی نظامی ژاپن را در صورت حمله یا تهدید به این کشور آسان کرد. شینزو آبه عنوان کرده بود که من دنبال یک ژاپن نرمال هستم، کشوری که قدرت نظامی و بازدارندگی دفاعی دارد. آبه با وجود تمام نفوذ در طول عمر سیاسی خودش، برای آخرین بار در سال 2020 سمت نخست وزیری خود را ترک کرد، در زمان استعفا بحران کرونا و رسوایی‌های مالی کابینه چهره او را خدشه دار کرده بود. تلاش‌های او برای معکوس کردن کاهش جمعیت این کشور موفق نبود و حتی سیاست‌های او برای بازنگری قانون اساسی صلح طلب ژاپن کامل انجام نشد.

روابط ژاپن با همسایگان خود بخصوص چین و کره جنوبی همیشه پر چالش بوده است، به‌عنوان‌مثال برای سه دهه هر چهارشنبه عده در مقابل سفارت ژاپن در کره جنوبی جمع می‌شوند و از توکیو می‌خواهند که بپذیرد سربازان این کشور در کره جنوبی و در خلال جنگ جهانی دوم به زنان کره‌ای تجاوز کرده‌اند. شینزو آبه در سال 2015 با امضای قرار دادی با کره جنوبی این موضوع را محکوم کرد. بعد از خبر ترور آبه بسیاری از شهروندان چینی از این موضوع ابراز خوشحالی کردند اما دولت رسمی چین این موضوع را محکوم کرد. نباید فراموش کرد تبعات ویرانگر جنگ جهانی دوم هنوز برای ژاپن و بخصوص ارتباط آنها با همسایگان مشکل آفرین است.

شینزو آبه یک سیاستمدار در قد و قامت جهانی بود، او رهبر بزرگترین جناح در حزب لیبرال دموکرات با 94 عضو بود. حتی جناح فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر کنونی که به آن تعلق دارد، اغلب به حمایت شینزو آبه برای دستیابی به اجماع درون حزبی در مورد مسائل سیاسی متکی بودند. نفوذ آبه حتی در میان مخالفان نیز فراگیر بود، با انتشار خبر تیراندازی شینزو آبه در 8 ژوئیه، بسیاری از اعضای اپوزیسیون نیز مبارزات انتخاباتی خود را به‌عنوان نوعی احترام قطع کردند.

پایان زندگی یکی از پرنفوذترین سیاستمداران لیبرال در جهان در شرایطی رقم می‌خورد که قدرت‌های هم پیمان ژاپن در اروپا و آمریکا تحت تأثیر بلندپروازی‌های پوتین و قدرت اقتصادی چین هستند و آینده برای ائتلاف جهانی‌سازی بسیار پرچالش پیش بینی می‌شود.