بزرگنمایی:

اراده ملت، فاطمه قدم: روز 11 فوریه، روز جهانی زنان و دختران در علم است و زنان تلاش زیادی کردند تا شکاف جنسیتی قابل‌توجهی که در طول سال‌ها در تمامی سطوح علوم فناوری و مهندسی و رشته‌های ریاضی در سراسر جهان به‌ویژه ایران داشته‌اند را کم‌رنگ‌تر کنند و با تمامی چالش‌ها و تبعیض‌های جنسی مختلف پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند. با وجود این، ما شاهد مهاجرت و موفقیت آنان در علوم مختلف در کشور‌های دیگر هستیم. دراین‌خصوص با فاطمه راکعی به گفت‌وگو نشستیم و از چالش‌ها و موانعی که بر سر راه زنان جهت رسیدن به آمال و آرزوهایشان در عرصۀ علوم قرار دارد و آن‌ها را وادار به مهاجرت جهت رسیدن به خواست مطلوب خود در کشورهای دیگر می‌کند، پرسیدیم و گفت‌وگو کردیم؛ که در ادامه می‌خوانید:

به‌عنوان یک کنشگر فعال در حوزۀ زنان، مسئلۀ تبعیض جنسیتی را که موانع زیادی بر سر راه موفقیت زنان ایرانی در عرصۀ علوم مختلف قرار داده است، چگونه تبیین می‌کنید؟
مسئلۀ تبعیض جنسیتی یک مسئلۀ جهانی است و سالیان متمادی است که زنان برای رفع این تبعیض، مبارزات گسترده‌ای را آغاز کرده‌اند که در برخی کشورها نتیجۀ بهتری داشته. گرچه در بسیاری از کشورها راه زیادی مانده است تا به نتیجۀ مطلوب برسد. 
اما از آن ‌جا که در هر دو دورۀ سلطنت پهلوی برخورد با مسئلۀ زنان بیشتر صوری بود تا ریشه‌ای و بنیادی، و آن‌قدر که به ظاهر و پوشش آنان و حضور ظاهری‌شان در جامعه پرداخته می‌شد، به ارتقای آگاهی‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و علمی آن‌ها توجه خاصی مبذول نمی‌شد، با انقلاب پنجاه و هفت که درواقع یک انقلاب فرهنگی بود، یک نوع شأن و جایگاه ویژه برای زنان از سوی رهبر انقلاب تأکید شد که تا آن زمان برای بسیاری از زنان ایرانی و اصولاً برای جامعۀ ما ناشناخته بود؛ و آن برابری زن و مرد در تمامی عرصه‌ها و تأکید این آیین بر آموزش در همۀ عرصه‌های علم و پژوهش بدون هیچ تبعیضی برای زن و مرد بود. 
رهبر انقلاب قبل از پیروزی در نوفل‌لوشاتو پیامی دادند که مبین آن بود که زنان مانند مردان از آزادی برخوردارند و می‌توانند در عرصه‌‌های مختلف علمی و اجتماعی تلاش کنند. ایشان بعد از ورود به ایران نیز به تأسی از پیامبر اسلام بیاناتی داشتند که حاکی از شأن و جایگاه والای زنان در اسلام بود. ایشان آن‌قدر از احترام و جایگاه والای زنان سخن گفتند که عده‌ای از اصطلاح تبعیض مثبت برای زنان در اسلام استفاده کردند و به‌این‌ترتیب خانواده‌های متدینی که بعضاً به‌خاطر حفظ اعتقادات دینی دخترانشان را از رفتن به مدرسه و مخصوصاً تحصیل در مدارج دانشگاهی بازمی‌داشتند، مغایرتی بین علم و دین ندیدند و این‌گونه بود که زنان با همۀ استعداد و ظرفیتشان برای تلاش‌های علمی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به میدان آمدند.

در صحبت‌هایتان یکی از دلایل نرسیدن جنبش مشروطه به خواست خود را نبود نهادهایی برای زنان به جهت ایجاد و تدوین حقوق زنان و رفع تبعیض جنسیتی دانستید. آیا این مهم بعد از انقلاب پنجاه و هفت تحقق یافت و تأثیرگذار بود؟
زنان از اول انقلاب تلاش بزرگی را شروع کردند و سازمان‌های مردم‌نهاد (N.G.O) مختلفی را شکل دادند. آن‌ها عاشقانه و آگاهانه تلاش‌های مستمری را برای پیشرفت خود در مسائل علمی و پژوهشی داشتند، که نتایج آن را در دهۀ اخیر با پذیرفته شدن بالای 60 درصدی آن‌ها در رشته‌های مختلف دانشگاهی شاهد بودیم که این خود البته موفقیت چشمگیر و عظیمی است که نسبت به قبل از انقلاب داشتیم.
در همین سال‌های پس از انقلاب است که دانشمندی مانند مریم میرزاخانی در عرصۀ علوم نظری آن‌هم در عرصۀ ریاضی ظهور می‌کند. زنان بزرگ دیگری در عرصۀ علمی در سطح جهانی از ایران عزیز مطرح هستند. 
از طرفی، در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی زنان شاخصی داریم که پست‌های مهمی را در سطوح اجتماعی و سیاسی در سایر کشورها کسب کردند. خوشبختانه از اول انقلاب در زمینه‌های مختلف فرهنگی، هنری، ادبی و ورزشی و همچنین در المپیادهای مختلف علمی و غیر آن، زنان و دختران ما خوش درخشیده‌اند. 

راهکار شما در مواجهه با چالش‌ها و تهدیدهایی که بر سر راه زنان در ایران قرار دارد چیست؟
زنان صلح‌طلب و اهل آشتی هستند و با ظرفیت مادرانه‌ای که در آفرینش به آن‌ها اعطا شده است، همان‌طور که می‌توانند خانواده را به بهترین شکل اداره کنند، ظرفیت و پتانسیل آن را دارند که بتوانند جوامع را نیز اداره کنند، هرچه علم و تخصص در حوزه زنان بالاتر برود، آن‌ها موفق‌تر خواهند بود. این تخصص زنان در رشته‌هایی چون روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، حقوق و به‌ویژه اقتصاد، هرچه بیشتر و عمیق‌تر شود، زنان دانشمند بیشتری خواهیم داشت که علاوه بر این‌که دانشمندند، از دانش خود برای مدیریت جامعه و بهبود وضعیت مردم استفاده می‌کنند. 
زنان آگاه و دانش‌پژوه با جایگاه واقعی خود که در اسلام اصیل و فرهنگ ایرانی دارند، هرگز نگران افکار و سخنان سخیف و مشمئزکننده‌ای که از سوی بعضی افراد ناآگاه و یا منحرف از مشی پیامبر اکرم در حوزۀ زنان نیستند که متأسفانه گاه حتی از پشت تریبون‌های رسمی مطرح می‌شود. گرچه این دیدگاه‌های انحرافی و بیمارگونه راجع‌به زنان، آن‌هم به نام اسلام که قطعاً مغایرت کامل با اسلامِ قرائتِ رهبر انقلاب در سال پنجاه و هفت دارد، واقعاً برای جامعه به‌ویژه جامعۀ زنان ایران تحمل‌ناپذیر و منزجرکننده است. 
با وجود سلب موقعیت‌های زیاد از زنان به‌خاطر برخی دیدگاه‌های غلط و انحرافی موجود، آن‌ها همواره در تلاش‌اند تا از همۀ ظرفیت‌ها و استعدادهای وجودی خود که خداوند به آن‌ها اعطا کرده است، استفادۀ بهینه کنند.
و این مِهر گسترده‌ای که در وجود زنان است و آن ویژگی مبرّز آن‌ها که بیش از آنکه بخواهند دوست داشته شوند، تشنۀ دوست‌داشتن دیگران‌اند، چنانچه با رشد لازم و با تخصص‌های مختلف علمی توأم شود، ایشان را به‌عنوان هوشمندترین و دلسوزترین انسان‌ها در رشد و ارتقای جهان بشری نشان‌دار خواهد کرد و بی گمان در دنیایی بدون جنگ و خشونت، به‌سوی صلح جهانی پیش‌گام خواهند بود.