بزرگنمایی:
دکتر محمد مهدیزاده اردکانی پژوهشگر و استاد دانشگاه در حوزه توسعه روستایی و مدیریت منابع آب است. او با تمرکز بر مسائل تابآوری اجتماعی و مشارکت جامعههای محلی، در زمینه سمنها و توسعه پایدار روستاها آثار و مقالات متعددی منتشر کرده است. ایشان در این کتاب با رویکردی علمی و میدانی به یکی از مهمترین چالشهای مناطق روستایی ایران - یعنی بحران کمآبی - میپردازد و تلاش میکند نقش سازمانهای مردمنهاد، بهویژه الگوهایی مثل جامعه نیکوکاری ابرار، را در مقابله با این بحران بررسی کند.
طیبه معصومی
فصل اول و دوم:
در این فصلها، بستر نظری و مفهومی تابآوری اجتماعی و نقش خاص روستاها معرفی میشود. نویسنده مفاهیمی چون تابآوری، قابلیتهای اجتماعی و اهمیت جامعهمحوری در مدیریت بحران آب را به زبان ساده و قابل فهم شرح میدهد و با بهرهگیری از نمونههای داخلی و خارجی، اهمیت سمنها در مدیریت بحران را آشکار میکند.
فصل سوم:
در این فصل، با ارائه تجربه روستاهای مورد مطالعه (به ویژه با تمرکز بر قاینات و جامعه نیکوکاری ابرار)، کارکرد عملی سمنها و تأثیر ملموس آنها بر تابآوری اجتماعی روستانشینان بررسی میشود. نقاط قوت، نظیر آموزش و مشارکتدهی مردم، و نقاط ضعف مانند کمبود منابع یا ضعف هماهنگی، بهخوبی تحلیل شده است.
فصل چهارم:
دادهها و پژوهشهای میدانی با شیوهای قابل اتکا تحلیل شدهاند و نویسنده تلاش میکند اثربخشی واقعی فعالیتهای سمنها را ارزیابی کند. روش تحقیق کتاب و استفاده از دادههای عینی، اعتبار یافتههای ارائهشده را بالا میبرد. چالشهای پیش رو، مانند نیاز به افزایش آموزشهای تخصصی و تأمین مالی بهتر، بهخوبی مطرح میشود.
فصل پنجم:
کتاب با جمعبندی دقیق و ارائه راهکارهای عملی به پایان میرسد. پیشنهادهایی مثل ایجاد شبکه همکاری بین سمنها، دولت و روستاییان و برگزاری کارگاههای آموزشی برای افزایش آگاهی و توانمندی در جامعه روستایی مطرح شده است. این فصل با نگاهی آیندهمحور و عملیاتی، کتاب را به منبع مفیدی برای پژوهشگران و فعالان حوزه توسعه روستایی بدل میکند.
نکات مثبت:
کتاب ساختار منسجم دارد، هر فصل با شواهد و نمونههای واقعی همراه است، و پیوند میان نظریه و عمل بهخوبی برقرار شده است. نگاه واقعگرایانه و ارائه راهکارهای عینی از ویژگیهای بارز کتاب است.
جمعبندی:
کتاب دکتر مهدیزاده با بررسی لایههای مختلف بحران آب در روستاها و برجستهسازی نقش سمنها، اثری مبتنی بر تجربه و پژوهشهای روز است که میتواند هم مورد استفاده دانشگاهیان و هم مدیران اجرایی و فعالان سمنها قرار گیرد. توصیه میشود این کتاب نه فقط برای علاقمندان به مباحث آب و روستا، بلکه برای همه فعالان حوزه توسعه اجتماعی مطالعه شود.