طیبه معصومی، نرگس مهری
سازمان‌های مردم‌نهاد و زنان آسیب‌پذیر
اندیشه
بزرگنمایی:
سازمان‌های مردم‌نهاد از همکاری شهروندانی با دغدغه‌های اجتماعی و به‌صورت حرکتی خودجوش شکل می‌گیرند که به‌طور غیرانتفاعی و مستقل از دولت و حاکمیت در مسیر نگرانی‌های اجتماعی خود کنشگری می‌کنند. سمن‌ها با ایفای سه نقش متفاوت می‌توانند در راستای توسعه یا رفاه جامعه گام بردارند:
1.آگاه‌سازی و آموزش و توانمندسازی شهروندان
2.دیدبانی نهادهای دولتی و حاکمیتی و مطالبه‌گری از متولیان امر
3.کنش‌های اجرایی و عملیاتی در ارتباط با مشکلات جامعه هدف
سازمان‌های مردم‌نهاد در ایران به دلایل مختلفی از ماهیت و تصویر واقعی و اثرگذار خود دور هستند و بسیاری‌شان نیز از کارآمدی و پویایی لازم برای نقش‌آفرینی مؤثر برخوردار نیستند. به‌ویژه در حوزه نیکوکارانه گرایش اغلب آن‌ها به سمت جمع‌آوری کمک‌های نقدی و اهدای اقلام موردنیاز و یا واریز وجوه نقدی به حساب گروه‌های نیازمند می‌باشد. این اقدام داوطلبانه درعین‌حال که تحسین‌برانگیز و قابل‌تقدیر است اما مشکل این آسیب‌ها را به‌طور ریشه‌ای حل نمی‌کند و ای‌بسا ب روحیه تکدی‌گری و بی‌مسئولبتی در جامعه نیز دامن بزند. از سوی دیگر تعدد این نهادهای خیریه موجی گردیده است که برخی از نیازمندان که از ویژگی‌های ارتباطات اجتماعی قوی‌تری برخوردارند هم‌زمان از چند نهاد خیریه کمک دریافت نمایند و در عوض به یاری از نیازمندان که به دلایل شخصیتی و رفتاری کمتر دست استمداد به‌سوی این نهادها دراز می‌کنند، در عین نیازمندتر بودن، بی‌بهره‌تر بمانند. شوربختانه مواردی هم از تخلفات مالی و سوءاستفاده با نام انجمن‌های خیریه مشاهده شده است که به سهم خود یک آفت در میدان فعالیت جامعه مدنی است. همگی این اشارات نیازمند بررسی و اصلاحات جدی روی محور نهادهای مدنی است که در اهداف و ظرفیت این یادداشت نمی‌باشد. از این مسئله درگذریم و به اقداماتی که این نهادهای مدنی می‌توانند برای جامعه آسیب‌پذیر زنان انجام دهند بپردازیم:
توانمندسازی و ایجاد اشتغال/ کمک مالی و تأمین نیازهای معیشتی، درمانی، حقوقی و... / ارتقای کیفیت زندگی/ گسترش و ارتقای فرهنگ صحیح یاری‌رسانی/ آماده کردن زنان برای پذیرش مسئولیت‌های شغلی و اجتماعی/ پوشش بیمه‌ای/ پیگیری و تصویب قوانین و توافقنامه‌های حامی زنان/ پروژه‌های مشترک و منطقه‌ای فقرزدایی/ ایجاد و تقویت شبکه‌های ارتباطی و حمایتی زنان
سازمان‌های مردم‌نهاد را می‌توان در دو لایه سمن‌های داخل کشور و نهادهای بین‌المللی دسته‌بندی نمود.
نام برخی از این نهادها به گوش شما خورده است. مرکز خیریه مادر/ موسسه خیریه آتنا/ موسسه مهر و ماه/ موسسه خیریه نیکوکاران شریف/ موسسه صیانت از حقوق زن/ انجمن حمایت از حقوق کودکان / بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان/ جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان/ خانه خورشید/ شبکه یاری کودکان کار و خیابان / کانون فرهنگی حمایتی کودکان کار کوشا/ موسسه خیریه مهر طاها/ موسسه یاری کودکان در معرض خطر/ موسسه زنان مدیرکار آفرین/ موسسه حمایتی مهر ایران/ جمعیت امام علی/انجمن حمایت از زنان و دختران بی‌سرپرست سوده/ انجمن خیریه حمایت از زنان سرپرست خانوار/ موسسه خیریه ندای فرشتگان سرزمین من/ موسسه امور خیریه یاران مهربان سبز / شرکت خیریه گروه همیار زنان سرپرست خانوار / مرکز غیردولتی جامع توانمندسازی اشتغال و کارآفرینی زنان و خانواده/ بنیاد نیکوکاری دست‌های مهربان / انجمن بانوان مهر/ بنیاد مهر پایدار از شمار این نهادهای نیکوکارانه هستند که رویکردهای متنوعی در این زمینه در پیش گرفته‌اند.
مراکزی چون کمیته محو تبعیض علیه زنان/ کمیسیون مقام زن/ بنیاد زنان ملل متحد/ انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده (حامی)/ صندوق توانمندسازی جهانی زنان/ مرکز حقوق باروری/ مرکز بین‌المللی زنان برای زنان/ مرکز دختران دانش‌آموز/ صندوق دفاع حقوقی/ آموزش به هر مادری/ برابری امروز/ بنیاد جهانی زنان/ بنیاد مشارکت و مراقبت نیز از جمله نهادهای بین‌المللی هستند که در غالب پروژه‌های قاره‌ای یا منطقه‌ای یا کشوری به فعالیت علیه فقر و کاهش آسیب‌پذیری اقتصادی زنان بیشتر با هدف توانمندسازی و یا حمایت حقوقی می‌پردازند.
